Φεβρουάριος 2015, τεύχος 7ο

Φεβρουάριος 2015, τεύχος 7^ο

 

Εν αρχή

 

Αγαπητοί μας ενορίτες,

 

 Ένα τροπάριο του όρθρου που θα ακούσουμε την Κυριακή της τυρινής αναφέρει: «Το στάδιο των αρετών  ανοίγει σήμερα και όσοι πραγματικά θέλετε να αγωνι-σθείτε μπορείτε να εισέλθετε». Το τροπάριο αυτό μας παρουσιάζει την περίοδο της μεγάλης Τεσσαρακοστής σαν ένα πνευματικό γυμναστήριο στο οποίο όσοι επιθυμούν, μπορούν να μπουν μέσα και να αγω-νιστούν. Πράγματι πρέπει να το επιθυμεί κανείς για να μπει σε αυτό γυμναστήριο. Μπορείτε να φανταστείτε ένα αθλητή να πηγαίνει να αγωνιστεί χωρίς να θέλει; Ο αθλητής πηγαίνει πάντοτε με ενθουσιασμό, με προθυμία, με προσδοκία για το αποτέλεσμα. Έτσι και σε αυτό το πνευματικό γυμναστήριο πηγαίνουμε με χαρά[1], θέλουμε να αγωνισθούμε[2] γιατί κάτι προσδο-κούμε. Τι προσδοκούμε; Την Ανάσταση! Την ένωση μας με τον Αναστημένο Χριστό.

 Όπως σε όλα όμως τα αθλήματα υπάρχουν διάφοροι κανονισμοί έτσι ακριβώς συμβαίνει και με το πνευματικό άθλημα της μεγάλης Σαρακοστής.

Ο Πρώτος κανόνας: να συγχωρούμε τις αμαρτίες των άλλων ανθρώπων εάν θέλουμε και ο Ουράνιος Πατέρας μας να συγχωρήσει τις δικές μας αμαρτίες. Η περίοδος αυτή είναι μια περίοδος που παρακαλούμε εντονότερα το Θεό να μας απαλλάξει από τις αμαρτίες μας. Για να συμβεί όμως αυτό, ο Κύριος ζητά να έχουμε προηγουμένως συγχωρήσει και εμείς όσους μας έχουν λυπήσει ή μας έχουν κάνει κακό. Εάν δεν συγχωρή-σουμε όσους μας έχουν βλάψει, αλλά προσευχόμαστε και στο Θεό εναντίον των εχθρών μας, αυτομάτως θα βρεθούμε εκτός αγώνα. Διότι όταν φτάσουμε στο τέλος, θα μας πει η Εκκλησία ότι για να ψάλεις «το Χριστός Ανέστη», για να δείς το Φώς της Αναστάσεως και να κοινωνήσεις τον Αναστημένο Χριστό, θα πρέπει προηγουμένως να έχεις συγχωρήσει τους πάντες. «…συγχωρήσομεν πάντα τη Αναστάση, και ούτω βοήσωμεν Χριστός Ανέστη». Γι’ αυτό και το απόγευμα της Κυριακής της Τυρινής στις Εκκλησίες ψάλλετε ο εσπερινός «της Συγνώμης» με σκοπό ο ένας να συγχωρήσει τον άλλο και όλη να πορευθούμε με ήσυχη την συνείδηση στην αγία Σαρακοστή.  

Ο Δεύτερος κανόνας: η νηστεία[3] μας να μην γίνεται υποκριτικά[4]. Εάν νηστεύουμε για τον έπαινο των ανθρώπων θα είμαστε πάλι εκτός αγωνίσματος, αφού όπως είπε ο Κύριος, το βραβείο θα μας το δώσουν οι άνθρωποι, όχι όμως ο ίδιος. Πόσες φορές πέφτουμε σε αυτή τη παγίδα; Και όχι μόνο επιδεικνύουμε την νηστεία μας, αλλά κατακρίνουμε και όσους δεν νηστεύουν για να φανούμε εμείς ως τα καλά παιδιά του Θεού, ως καλοί Χριστιανοί. Και μπορεί να μην τρώμε κρέας, αλλά τρώμε την σάρκα των άλλων ανθρώπων. Πραγματική λοιπόν νηστεία –που όλοι μπορούμε να κάνουμε- είναι να νηστέψουμε εκτός από ορισμένες τροφές, που και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, τις κακίες και τα πάθη μας[5].

 

Η Εκκλησία μας την Κυριακή της Τυρινής μας θυμίζει την έξοδο των πρωτοπλάστων από τον παρά-δεισο. Και μας το βάζει αυτό για να θυμηθούμε πάλι τον προορισμό μας, τον σκοπό της ζωής μας. Να βρούμε τον χαμένο μας παράδεισο, δηλαδή τον Χριστό. Να θυμηθούμε την γλυκιά συνομιλία μας με τον Θεό στον κήπο της Εδέμ και να πούμε και εμείς μαζί με τον Αδάμ και την Έυα: «που ήμασταν και που ήρθαμε, τι είχαμε και τι χάσαμε!» Και τότε με περισσότερη προθυμία και αγωνιστικότητα να ξεκινήσουμε την αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή.

 

 

π. Τύχων Κουτσοφιός

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Θεολογικές προσεγγίσεις

Κατερίνα Μιχαλοπούλου – Θεολόγος, Φιλόλογος

 

ΤΡΙΩΔΙΟ ΚΑΙ… «ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ Ο ΚΑΙΡΟΣ»

 

Ο Φεβρουάριος μήνας, είναι ο μήνας του οποίου, σχεδόν πάντοτε, ένα διάστημα συνδέεται με αυτό που τόσο ο λαός, αλλά κυρίως η Ορθόδοξη Εκκλησία ονομάζει Τριώδιο. Και βέβαια, η οπτική μας θεώρηση εδώ δεν θα ασχοληθεί διόλου με την, απόλυτα, κοσμική έννοια του Τριωδίου που κάποιοι ονομάζουν καρναβάλι (carrus navalis = το αμαξάκι των ναυτικών) και απόκριες, παρά μόνο για να επισημάνει ότι αυτά τα στοιχεία έχουν σχέση με τα ειδωλολατρικά έθη των αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων που μετείχαν σε θρησκευτικές τελετές και οργιαστικά συμπόσια προς τιμή των ψευδοθεών Αθηνάς και Διονύσου.

Ήδη, με τη διάδοση της χριστιανικής διδασκαλίας και την εξάπλωση της νέας πίστης το 2^ο αιώνα μ.Χ. στο ελληνικό στοιχείο και στην επικράτεια του Βυζαντίου, η Εκκλησία παίρνει θέση και απαγορεύει αυστηρά στους πιστούς κάθε είδους μεταμφίεση και ειδικότερα αυτήν της αλλαγής φύλου. Χαρακτηριστικά είναι τα συγγράμματα μεγάλων Πατέρων, όπως του Κλήμεντα του Αλεξανδρέως τον 3^ο αι. και του ιερού Χρυσοστόμου τον 4^ο αι. που ως πύρινη λαίλαπα μιλούν προορατικά για ηθικές εκτροπές και εφάμαρτες καταστάσεις. Τον 7^ο αιώνα, μάλιστα, η εν Τρούλω  Oικουμενική Σύνοδος προειδοποιούσε με αφορισμό τους πιστούς που ακολουθούσαν αυτές τις ετερόθρησκες συνήθειες. Εξάλλου, και ο όρος Αποκριά έχει άλλη έννοια στην Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς σημαίνει την αποχή από την κρεοφαγία, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Τι είναι όμως τελικά το τόσο παρερμηνευμένο, για αρκετούς, Τριώδιο;                                                        Πρόκειται, καταρχήν, για μια εκκλησιαστική περίοδο δέκα εβδομάδων που ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και καταλήγει στο βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Διαρθρώνεται δηλαδή σε τρία μέρη: στις τέσσερις πρώτες Κυριακές -Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου έως και Κυριακή της Τυρινής μέχρι τη Σαρακοστή- στη Μεγάλη Σαρακοστή και στη Μεγάλη Εβδομάδα μέχρι και το εσπέρας του Μ. Σαββάτου.                  Επειδή, όμως Θεού θέλοντος, θα μας δοθεί ίσως η χρονικά αντίστοιχη συγκυρία να αναφερθούμε στις άλλες δύο περιόδους στο άμεσο μέλλον, και όχι επειδή οι πολλοί ταυτίζουν τις μασκαράδες με το Τριώδιο, για τούτο και μόνο, θα περιοριστούμε και εμείς στο πρώτο εισαγωγικό μέρος.                                                                                        Πρώτιστα, λοιπόν, μέσα από την Παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου, χαρακτηριστικό δίδυμο της αντίθεσης ανάμεσα στη δαιμονική αυτοπροβολή και την ευλογημένη αυτοκριτική αντίστοιχα, τo ζητούμενο είναι να προσέλθει ο άνθρωπος σε συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του και γνήσια διάθεση για μετάνοια (μεταστροφή νου και ψυχής από τα πάθη στις αρετές).                                   Μετάνοια που μας οδηγεί στην αγκαλιά του φιλεύσπλαχνου Πατέρα, όπως μας θυμίζει τη δεύτερη Κυριακή η Παραβολή του άσωτου υιού, καθώς, μετά από την κατασπατάληση της «πατρικής περιουσίας» δηλ. των ψυχοσωματικών του δυνάμεων με τις οποίες ήταν προικισμένος προτίμησε την επιστροφή από την εξορία, την ταπείνωση και την πιθανή μομφή και τιμωρία από τον Πατέρα. Αντί αυτού, όμως, εισπράττει δάκρυα χαράς, στοργικά φιλήματα, τρυφερότητα και αποκατάσταση από τον Πατέρα στην αρχική του θέση (παραδείσια κατάσταση), πράγμα που αντίθετα ξενίζει και εξαγριώνει το μεγάλο του αδελφό ο οποίος αντιδρά σε αυτή την επανένταξη έχοντας τυπικά, θα λέγαμε, το ρόλο του ακριβοδίκαιου, θρησκευόμενου πολίτη που εφαρμόζει πιστά το γράμμα του νόμου, αλλά δεν εφαρμόζει καθόλου το νόμο της αγάπης.                                                                 Με κριτήριο, όμως, την αγάπη θα καθίσουμε ως πρόβατα στα δεξιά του Θεανθρώπου, όπως μας θυμίζει την Κυριακή της Απόκρεω η Παραβολή της Τελικής Κρίσης, διότι δεν αρκεί να έχουμε χέρια καθαρά και πλήρη ως προς την τήρηση των εντολών αλλά και γεμάτα από έργα αγάπης. Ειδάλλως, θα τοποθετηθούμε αριστερά Του, ωσάν ερίφια και θα έχουμε απολαβή τη «φωτιά» της συνείδησής μας (κολάσιμη κατάσταση).                                                                   Σε μία τέτοια κατάσταση παραλίγο να βρεθούν οι προπάτορές μας Αδάμ και Εύα, όταν έπεσαν στη παγίδα του διαβόλου και αμφισβήτησαν αρχικά την ειλικρίνεια του Θεού και κατόπιν την αγάπη και τη μακροθυμία Του, οπότε και αυτοεξορίστηκαν  στην ουσία από τον Παράδεισο. Το γεγονός μας θυμίζει η Κυριακή της Τυροφάγου, της οποίας ο εσπερινός σημαίνει και την έναρξη της Σαρακοστής, αφού κυρίαρχο στοιχείο είναι η συγγνώμη και η συγχωρητικότητα ανάμεσα στους πιστούς. Πέρα, όμως, από τα βιβλικά αναγνώσματα υπάρχει και μία σειρά εξαίσιων ύμνων που εντάσσονται στο ομώνυμο λειτουργικό βιβλίο, το λεγόμενο «Τριώδιο» το οποίο συνοδεύει όλες τις κατανυκτικές ακολουθίες της περιόδου, το Μεγάλο Απόδειπνο, τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου, τις Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, την κυριακάτικη Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου μέχρι και τις ακολουθίες του Νυμφίου τη Μ. Εβδομάδα. Έτσι ο πιστός νιώθει την πνευματικότητά του και το ήθος του να τονώνονται στο χώρο της Εκκλησίας και δεν αντιμετωπίζει την Αποκριά (αποχή από το κρέας και αποκοπή των καθημερινών ηδονών, θεαμάτων και ακουσμάτων) ως νομική υποχρέωση και σύνολο κανόνων διαιτητικής. Το θεωρεί πρόκληση να βιώσει πιο έντονα την αληθινή ελευθερία, που χριστιανικά νοείται μόνο σε σχέση με το Θεό και αν πράγματι έχει αξιοποιήσει το «Μετανοίας ο καιρός και δεήσεως η ώρα» κατά τη διάρκεια του Τριωδίου, τότε και μόνο τότε μπορεί να αισθανθεί και την αληθινή, αυθεντική χαρά για την Ανάσταση του Θεανθρώπου.

 

 

                          ΕΠΙΚΑΙΡΟΙ ΠΡΟΒΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

 

Επιφάνιος Στόκος – Θεολόγος,  ιεροψάλτης

 

Οι εκλογές και η …. εκλογή.

Τις τελευταίες εβδομάδες η χώρα μας έχει μπει σε τροχιά εκλογών. Κάθε τέσσερα χρόνια, ίσως και νωρίτερα ορισμένες φορές, οι Έλληνες πολίτες καλούνται να ασκήσουν τα εκλογικά τους δικαιώματα. Καλούμαστε να ψηφίσουμε εκείνους που θεωρούμε κατάλληλους για την πλοήγηση της χώρας σε ασφαλή λιμένα. Οι υποψήφιοι πολιτικοί άρχοντες αφού πρώτα παρελάσουν από τα Μ.Μ.Ε., από τις πλατείες και τα χωριά, ξαφνικά θυμούνται και την χριστιανική τους ιδιότητα και εμφανίζονται και στις Εκκλησίες. Εμφανίζονται παντού ως οι σωτήρες μας. ‘’Ψηφίστε μας και θα σας σώσουμε’’.

Κάποιοι είναι σοσιαλιστές, κάποιοι καπιταλιστές, άλλοι είναι συντηρητικοί και κάποιοι άλλοι προοδευτικοί. Ο καθένας θα μας σώσει με τον δικό του τρόπο. Τι συμβαίνει όμως μετά από λίγα χρόνια, όπου ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων έχει απογοητευτεί από τους σωτήρες που είχε ψηφίσει και ψάχνει να βρει αλλού την σωτηρία του; Που πήγαν οι ελπίδες και οι οραματισμοί; Και επίσης, γιατί οι νόμοι της πολιτείας συνεχώς αλλάζουν κατά το δοκούν της εκάστοτε κυβέρνησης; Οι απαντήσεις είναι απλές. Οι νόμοι της πολιτείας αλλάζουν διότι δεν είναι αλάνθαστοι. Οι σωτήρες εξαφανίζονται διότι τελικά δεν ήταν σωτήρες και μαζί με αυτούς χάνονται και οι ψεύτικες υποσχέσεις τους. Η ανάγκη μας όμως για σωτηρία δεν έπαψε να υπάρχει. Οφείλουμε με άλλο τρόπο να την αναζητήσουμε. Να βρούμε κάποιους νόμους που δεν αλλάζουν, ένα Σωτήρα που δεν θα μας προδώσει και ένα ‘’κόμμα’’ – μια ‘’ιδεολογία’’ που πραγματικά θα μας εκφράζει.

Οι νόμοι που δεν αλλάζουν είναι οι πνευματικές υποθήκες της πίστεως μας που παραμένουν αναλλοίωτες στο χρόνο. Ο Σωτήρας μας είναι ο - χθες και σήμερον και εις τους αιώνας ο αυτός – Ιησούς Χριστός και η Εκκλησία είναι ο χώρος που δεν μας απογοητεύει. Ο Σωτήρας δεν μας θυμάται κάθε τέσσερα χρόνια, αλλά καθημερινά. Η Εκκλησία είναι ο ‘’ στύλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας’’ (Α Τιμ. 3, 15), και ως εκ τούτου δεν ψεύδεται. Εμείς καλούμαστε να επιλέξουμε. Προφανώς και οφείλουμε να είμαστε ενεργοί πολιτικά πολίτες και αξίζει να έχουμε άποψη για θέματα που αφορούν την πατρίδα μας. Αυτό που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι «Οὐκ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Εβρ. 13. 14). Τέλος, το μόνο κοινό σημείο μεταξύ σωτήρων και Σωτήρα είναι ο σταυρός. Οι σωτήρες μας παρακαλούν να τους σταυρώσουμε για να μας σώσουν και ο Σωτήρας σταυρώθηκε και μας έσωσε. Σε αυτό όλοι συμφωνούμε. Ο Σταυρός οδηγεί στην Ανάσταση!

 

Άγιοι σε νεαρή ηλικία,

πρότυπα για τους σύγχρονους νέους

 

Επιμέλεια: Βαγγέλης Αργυρός

 Φοιτητής του τμήματος Ιστορίας του πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης εκ Μονεμβασίας

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης (+21η Όκτωβρίου) καταγόταν από τα μέρη της Μονεμβασίας. Ό Ιερέας πατέρας του καταγόταν από το χωριό Γεράκι, αλλ' ως Εφημέριος τοποθετήθηκε στο γειτονικό χωριό Γούβες, από οπού καταγόταν ή πρεσβυτέρα του και εκεί γεννήθηκε το 1758 και μεγάλωσε ό Ιωάννης. Από μικρός ο Ιωάννης προσπαθούσε να μιμείται τον Ιερέα-πατέρα του στη ζωή του, τον βοηθούσε στις Ακολουθίες της Εκκλησίας και πάντα θυμόταν ότι αυτός ήταν «παπά γιος» και έπρεπε να προσέχει τη συμπεριφορά του, ώστε να είναι παράδειγμα για τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του. Αλλά το έτος 1770 οι ορδές του Αλβανού Χατζή Οσμάν, αφού κατέπνιξαν κάθε σημείο ελληνικής αντιστάσεως, έφθασαν και στις Γούβες. Οι Αρβανίτες μεταξύ άλλων φόνευσαν και τον πατέρα του Ιωάννη (πού δεν διασώθηκε το όνομα του) και στη συνέχεια αιχμαλώτισαν τον ίδιο και τη μητέρα του και τους μετέφεραν στη Λάρισα. Εκεί τους πώλησαν δύο και τρείς φορές τον καθένα ξεχωριστά και υστέρα από δύο χρόνια τους αναπόλησαν και τελικά αγοράσθηκαν και οι δύο από έναν Τούρκο από τη Θεσσαλονίκη, πού διέμενε στη Λάρισα. Μάλιστα ό Τούρκος δεν είχε παιδιά και βλέποντας τα χαρίσματα του Ιωάννη, ό όποιος ήταν πολύ έξυπνος για την ηλικία του, πρόθυμος, πειθαρχικός και σβέλτος στη δουλειά, σκέφθηκε μαζί με τη γυναίκα του να τον κάνουν ψυχοπαίδι ιούς, δηλαδή να τον υιοθετήσουν. "Έτσι από τη στιγμή εκείνη καθημερινά το αφεντικό του προσπαθούσε να διαστρέψει τον Ιωάννη από την Πίστη των Χριστιανών και να τον κάνει "Οθωμανό. Αρχικά προσπάθησε με κολακείες και υποσχέσεις και κατόπιν με φοβέρες και βασανισμούς, ώστε να κάμψει την αντίσταση του Ιωάννη, ό όποιος όμως έμενε στερεός και ακλόνητος στη Χριστιανική Πίστη του. Παράλληλα και η γυναίκα του αφεντικού του προσπαθούσε καθημερινά με μαγείες και σατανικά γητέματα να ξεμυαλίσει τον Ιωάννη, ώστε να κυριευθεί από σαρκικές επιθυμίες και έτσι να τουρκέψει. Αλλ' ό Ιωάννης, έχοντας το Θεό μέσα του, έμεινε καθαρός απ' όλα. Ή θεία Χάρη τον φύλαξε απ' όλα τα διαβολικά τεχνάσματα της γυναίκας του Αγαρηνού.

Αφού κουράσθηκε ό Τούρκος να παρακαλεί και να πιέζει τον Ιωάννη να αλλαξοπιστήσει θυμωμένος τον οδήγησε στην αυλή του Τζαμιού. Εκεί μαζεύθηκαν πολλοί Αγαρηνοί, πού προσπαθούσαν με χτυπήματα, φοβέρες και σπαθισμούς να τον κάνουν να τουρκέψει. Ή απάντηση του όμως ήταν ξεκάθαρη: «Εγώ Τούρκος δεν γίνομαι. Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θέλω να πεθάνω»!                                                                           Έφτασε όμως και η Νηστεία της Παναγίας, το Δεκαπενταύγουστο. Μόλις ο Τούρκος κατάλαβε ότι ό Ιωάννης δεν ήθελε να χαλάσει τη Νηστεία και να φάει, αποφάσισε να τον κλείσει σ' ένα στάβλο. Εκεί τον κλειδαμπάρωσε για όλο το διάστημα των 15 ήμερων και πότε τον κρεμούσε και τον κάπνιζε με άχυρα και πότε τον χτυπούσε με το σπαθί του προσπαθώντας να τον κάνει να φάει και να χαλάσει τη Νηστεία. Αλλ' ο Ιωάννης όχι μόνο δεν έφαγε αρτύσιμα φαγητά, αλλά ούτε καν τα δοκίμασε. Προσευχόταν και παρακαλούσε την Παναγία να τον βοηθήσει. Προτιμούσε καλύτερα να θανατωθεί παρά να χαλάσει τη Νηστεία. Βλέποντας ό αφέντης του ότι δεν πείθεται, τον άφηνε νηστικό 2 και 3 ήμερες, χωρίς να του δίνει τίποτε να φάει. Από την άλλη μεριά, ή μητέρα του Ιωάννη, ίσως πιεζόμενη από τον Τούρκο αφέντη, στεκόταν κοντά στο γιο της και βλέποντας τον αποκαμωμένο από τα βασανιστήρια και τη νηστεία, τον παρακινούσε να φάει λέγοντας του: «Φάε, γιε μου, από αυτά τα φαγητά, για να μην πεθάνεις, κι ό Θεός κι ή Παναγία σε συγχωρούν, γιατί δεν το κάνεις με το θέλημα σου, αλλά από ανάγκη. Λυπήσου κι εμένα τη φτωχή και στενοχωρημένη μητέρα σου και μη θελήσεις να πεθάνεις παράκαιρα και με αφήσεις έρημη σ' αυτή τη σκλαβιά και ξενιτειά». Στις παρακλήσεις αυτές της μητέρας του ό Ιωάννης απάντησε: «Γιατί κάνεις έτσι, μητέρα, και κλαις; Γιατί δεν μιμείσαι τον Πατριάρχη Αβραάμ, ο όποιος για την πίστη και την αγάπη του στο Θεό θέλησε να θυσιάσει το μοναδικό γιο του, τον Ισαάκ, πού όμως ό Θεός τον διέσωσε με θαύμα; Εσύ είσαι πρεσβυτέρα κι εγώ γιος Ιερέα και Μάρτυρα και πρέπει να είμαστε όχι μόνο πιστοί, αλλά και υποδείγματα στους αδελφούς μας Χριστιανούς. Γιατί, αν δεν φυλάμε και τα θεωρούμενα μικρά από τους Νόμους και τα έθιμα της Εκκλησίας μας, πώς θα φυλάξουμε τα μεγάλα...;». 

Ύστερα από αυτή την ακλόνητη στάση και απάντηση του Ιωάννη, εξαγριωμένος πια ό Τούρκος του έδωσε μια θανατηφόρα μαχαιριά στην καρδιά και μετά από δύο ήμερες ό Ιωάννης έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου, στις 21 Οκτωβρίου 1773, ως Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης! Γιατί αμέσως ό Πανάγαθος θεός τίμησε το μαρτυρικό του σώμα με ευωδία και θείο φως, όπως και με πολλά θαύματα αργότερα! Αφoύ, δηλαδή, ο Τούρκος αφέντης του τον φόνευσε, πέταξε το μαρτυρικό του σώμα στο διπλανό του κήπο, για να τον φάνε οι σκύλοι. Και όχι μόνο οι σκύλοι δεν έφαγαν το ιερό Λείψανο, αλλά έμειναν δίπλα του και δεν επέτρεπαν σε κανένα να το πλησιάσει ,έτσι έμεινε φωτεινό και αναλλοίωτο, ενώ Χριστιανοί Λαρισαίοι είδαν φως ουράνιο να κατέρχεται σαν αστέρι επάνω του! Τότε ο μητροπολίτης Λάρισας που πληροφορήθηκε αυτά, ζήτησε την άδεια και ενταφίασε το ιερό Λείψανο χριστιανοπρεπώς. Είχε όμως ό Άγιος αφήσει εντολή στη μητέρα του να μην αφήσει το λείψανο του στη λαρισαϊκή γη, αλλά μετά τριετία να κάνει εκταφή και να το μεταφέρει στην πατρίδα τους. Έτσι εκείνη παρέμεινε στη Λάρισα επαιτούσα για να ζει, ωσότου έγινε ή εκταφή του ιερού Λειψάνου του Αγίου από το Μητροπολίτη Λαρίσης, ό όποιος και το παρέδωσε στη μητέρα του. Εκείνη κατέχουσα τον ιερό θησαυρό κατέφυγε στην πατρίδα τους και διέμενε σ' έναν αδελφό της, στον οποίο και μόνο ανέφερε ότι κατέχει το ιερό Λείψανο του γιου της Αγίου Ιωάννου. Άφησε μάλιστα στον αδελφό της κι εκείνη εντολή, όταν αποθάνει και ταφεί, να τοποθετήσουν δίπλα της τα ιερά Λείψανα του Αγίου, όπως και έγινε.

 

 

Χρήστος Παπανικολάου - Βιοχημικός - Βιοτεχνολόγος

 

ΕΜΒΟΛΙΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

 

Η εποχή, την οποία διανύουμε, θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να τη χαρακτηρίσουμε ως τη χρυσή εποχή των εμβολίων. Εδώ και λίγα χρόνια βομβαρδιζόμαστε, κυριολεκτικά, από ένα κύμα ιώσεων, το οποίο έχει ως επακόλουθο την έντονη προβολή των νέων εμβολίων και τη δημιουργία του φόβου μέσα στην κοινωνία. Τι είναι όμως τα εμβόλια και κατά πόσο πρέπει να τα κάνουμε; Βοηθούν πραγματικά ή υπάρχει κάτι στο παρασκήνιο που δεν το βλέπουμε; Ας προσπαθήσουμε λοιπόν εν συντομία να ρίξουμε λίγο φως σε αυτό το θέμα.

Ας δούμε κατ’ αρχήν τι είναι το εμβόλιο. Το εμβόλιο αποτελεί μια μέθοδο ενεργητικής ανοσίας του ανθρώπου, δηλαδή της ηθελημένης ενίσχυσης της άμυνας του οργανισμού μας. Συγκεκριμένα, το εμβόλιο περιέχει εξασθενημένους ή νεκρούς μικροοργανισμούς ή ιούς οι οποίοι είναι ακίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου. Στόχος ενός εμβολιασμού είναι η παραγωγή αντισωμάτων, για ένα συγκεκριμένο ιό ή βακτήριο στο ανθρώπινο σώμα και η διατήρηση της μνήμης του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου. Αυτό επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό, καθώς οι αδρανείς ή νεκροί μικροοργανισμοί που περιέχονται μέσα στο εμβόλιο, προκαλούν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος μας, με αποτέλεσμα την παραγωγή αντισωμάτων από το σώμα μας για το συγκεκριμένο βακτήριο ή ιό, καθώς και των ειδικών κυττάρων μνήμης, τα οποία βοηθάνε σε μελλοντική πιθανή μόλυνση από τον ιό ή το βακτήριο, με το να παράγουν αμέσως τα κατάλληλα αντισώματα και έτσι να καταπολεμείται άμεσα ο μικροοργανισμός.

Στην ουσία όμως το εμβόλιο κάνει τη δουλειά του ίδιου μας του οργανισμού. Δηλαδή, το σώμα μας από μόνο του έχει αυτή την ιδιότητα της παραγωγής αντισωμάτων σε κάθε τι ξένο που εισέρχεται στο σώμα μας. Ως εκ τούτου τίθεται η ερώτηση: είναι τόσο σημαντικά τα εμβόλια τελικά; Ή μήπως πρέπει να αφήσουμε το σώμα μας να ενεργεί έτσι όπως το ίδιο από τη φύση του γνωρίζει; Γιατί εν τέλει να κάνουμε τα εμβόλια αφού μπορεί από μόνος του ο οργανισμός να έχει το ίδιο αποτέλεσμα; Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει με αυτό το θέμα.

Εν πρώτοις, τίθεται αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε ότι το εμβόλιο δεν είναι φάρμακο που γιατρεύει, αλλά απλώς ενισχύει την προστασία μας από τους ιούς και τα βακτήρια. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που κάνει ένα εμβόλιο, απλά έχει πολύ μικρότερες πιθανότητες να αρρωστήσει σοβαρά. Αυτό όμως δε σημαίνει πως κάποιος που δεν κάνει κάποιο εμβόλιο θα αρρωστήσει πολύ σοβαρά ή θα πεθάνει. Ο ανθρώπινος οργανισμός πάντα έχει τον τρόπο να αντιμετωπίζει το κάθε ξένο σώμα που εισέρχεται μέσα του. Μπορεί εμείς να αρρωσταίνουμε και να έχουμε υψηλό πυρετό ή άλλα συμπτώματα, όμως όλα αυτά είναι η άμυνα του οργανισμού μας, η οποία καταπολεμάει το μικρόβιο. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με εξασθενημένο οργανισμό ή με διάφορα άλλα προβλήματα υγείας, οι οποίοι μπορούν να προσβληθούν πιο εύκολα και έχουν μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας στο να αρρωστήσουν σοβαρά και να πεθάνουν. Για αυτούς τους ανθρώπους τα εμβόλια είναι σωτήρια καθώς τους επιτρέπει να έχουν αυξημένη άμυνα έναντι των μικροβίων.

Κλείνοντας το πρώτο μέρος αυτού του θέματος οφείλουμε να τονίσουμε την ανάγκη διαχωρισμού των απαραίτητων εμβολιασμών από το σύνολο των εμβολίων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Καθώς υπάρχει μια έξαρση νέων, αλλά όχι αγνώστων, στον επιστημονικό κόσμο, ιώσεων τίθεται η ανάγκη ενημέρωσης του κόσμου περί όλων αυτών των εμβολίων που έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια. Αυτή η θεματική ενότητα λοιπόν δεν κλείνει εδώ αλλά θα συνεχιστεί στο επόμενο τεύχος.

Ανθολόγιο Συμβουλών αγίου  Γέροντος Πορφυρίου      (Βίος και Λόγοι, εκδ. Ι. Μ. Χρυσοπηγής Κρήτης)

Ὁ παραμικρός γογγυσμός κατά τοῦ πλησίον ἐπηρεάζει τήν ψυχή σας καί δέν μπορεῖτε νά προσευχηθεῖτε. Τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, ὅταν βρίσκει ἔτσι τήν ψυχή, δέν τολμάει νά πλησιάσει.

Νά ζητᾶμε νά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ· αὐτό εἶναι τό πιό συμφέρον, τό πιό ἀσφαλές γιά μᾶς καί γιά ὅσους προσευχόμαστε. Ὁ Χριστός θά μᾶς τά δώσει ὅλα πλούσια. Ὅταν ὑπάρχει ἔστω καί λίγος ἐγωισμός, δέν γίνεται τίποτα.

Ὅταν ὁ Θεός δέν μᾶς δίδει κάτι πού ἐπίμονα ζητᾶμε, ἔχει τό λόγο Του. Ἔχει κι ὁ Θεός τά «μυστικά» Του.

Ἄν δέν κάνετε ὑπακοή (σέ ἱερέα-πνευματικό) καί δέν ἔχετε ταπείνωση, ἡ εὐχή (δηλ. τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με) δέν ἔρχεται καί ὑπάρχει καί φόβος πλάνης.

Νά μήν γίνεται ἡ εὐχή (τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με) ἀγγαρεία. Ἡ πίεση μπορεῖ νά φέρει μία ἀντίδραση μέσα μας, νά κάνει κακό. Ἔχουν ἀρρωστήσει πολλοί μέ τήν εὐχή, γιατί τήν ἔκαναν μέ πίεση. Καί γίνεται, βέβαια, κι ὅταν τό κάνεις ἀγγαρεία· ἀλλά δέν εἶναι ὑγιές.

 

Ερμηνεία της θείας Λειτουργίας   ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

 

 

Τρισάγιος ύμνος

 

Ανυμνούμε τον ίδιο τον Τριαδικό Θεό, ψάλλοντας: «Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος, ελέησον ημάς». Το «Άγιος, άγιος, άγιος…» αποτελεί τον ύμνο των αγγέλων (Ησ. 6:3). Και τα «Θεός», «ισχυρός» και «αθάνατος» είναι λόγια του προφήτη Δαβίδ: «Εδίψησεν η ψυχή μου προς τον Θεόν, τον ισχυρόν, τον ζώντα» (Ψαλμ. 41:3). Ψάλλουμε τον Τρισάγιο Ύμνο μετά την είσοδο του Ευαγγελίου, για να διακηρύξουμε πως με την έλευση του Χριστού άγγελοι και άνθρωποι ενώθηκαν και αποτελούν πλέον μια Εκκλησία.

Αναγνώσματα

         Αμέσως μετά ο ιερέας παραγγέλλει σε όλους να μη στέκονται με οκνηρία, αλλά να έχουν προσηλωμένο το νου τους σε εκείνα που θα ακολουθήσουν. Αυτό σημαίνει το «Πρόσχωμεν». Και με το «Σοφία» υπενθυμίζει στους πιστούς τη σοφία με την οποία πρέπει να συμμετέχουν στη Λειτουργία. Αυτή είναι οι καλοί λογισμοί που έχουν όσοι είναι πλούσιοι σε πίστη και ξένοι από καθετί ανθρώπινο. Είναι πράγματι ανάγκη να παρακολουθούμε τη Λειτουργία με τους πρέποντες λογισμούς, αν βέβαια θέλουμε να μην χάνουμε άδικα τον καιρό μας.

Επειδή όμως κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο, χρειάζεται και η δική μας προσοχή και η εξωτερική υπενθύμιση, ώστε να ξανασυγκεντρώνουμε το νου μας που συνεχώς ξεχνιέται και παρασύρεται σε μάταιες φροντίδες. Επίσης και η εκφώνηση «Ορθοί» περιέχει παραίνεση. Θέλει μπροστά στο Θεό να στεκόμαστε πρόθυμοι, με ευλάβεια και ζήλο πολύ. Και πρώτο σημάδι αυτού του ζήλου είναι η όρθια στάση του σώματός μας. Ύστερα από αυτές τις εκφωνήσεις, διαβάζονται το Αποστολικό και το Ευαγγελικό ανάγνωσμα. Αυτά δηλώνουν τη φανέρωση του Κυρίου, όπως γινόταν σιγά-σιγά μετά την πρώτη Του εμφάνιση στους ανθρώπους. Στη μικρή Είσοδο το Ευαγγέλιο ήταν κλειστό και συμβόλιζε το διάστημα των τριάντα πρώτων ετών του Κυρίου, τότε που ο Ίδιος ακόμα σιωπούσε. Τώρα όμως που διαβάζονται τα αναγνώσματα, έχουμε την πληρέστερη αποκάλυψή Του, με όσα ο Ίδιος δίδασκε δημόσια κι με όσα πρόσταζε τους Αποστόλους να κηρύσσουν.


ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν εγκλήματα μεγάλα, αλλά έχουν πολλά ελαφρυντικά. Ποιος ξέρει οι άνθρωποι αυτοί πώς είναι στα μάτια του Θεού; Εάν δεν μας βοηθούσε ο Θεός, μπορεί και εμείς να ήμασταν αλήτες. Κάποιος εγκληματίας έκανε λ.χ. είκοσι εγκλήματα και τον κατακρίνω και δεν σκέφτομαι τι παρελθόν έχει. Ποιος ξέρει πόσα εγκλήματα έκανε ο πατέρας του!... Από μικρό παιδί τι κλοπές θα τον έβαζαν να κάνει! Ύστερα, όταν ήταν νέος, πόσα χρόνια θα έζησε μέσα στις φυλακές και θα καθοδηγήθηκε από άλλους έμπειρους φυλακισμένους. Αυτός θα μπορούσε να είχε κάνει όχι είκοσι αλλά σαράντα εγκλήματα και συγκρατήθηκε. Ενώ εγώ με τη κληρονομικότητα και την αγωγή που είχα, θα έπρεπε τώρα να έκανα θαύματα. Έκανα; Όχι. Άρα είμαι αναπολόγητος. Αλλά, ακόμη και είκοσι θαύματα αν έκανα, ενώ μπορούσα να κάνω σαράντα, πάλι θα ήμουν αναπολόγητος. Με αυτούς τους λογισμούς διώχνουμε την κατάκριση και ανοίγουμε μια ρωγμή στην σκληρή καρδιά μας.

Αντί επιλόγου…

                                            Επιμέλεια:

                                             Δημήτρης Νέντας                       

                                              Πρωτοψάλτης

Ψαλτική Λειτουργική

(…) Ο ρόλος της εκκλησιαστικής μελουργίας στη θεία λατρεία πρέπει να αντιμετωπίζεται με αυστηρά κριτήρια και ιδιαίτερη προσοχή. Καμιά λειτουργική Τέχνη δεν μπορεί να γίνεται αυτοσκοπός και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να γίνεται αφορμή για ατομική προβολή και επίδειξη. Όλες οι λειτουργικές Τέχνες υπηρετούν τη θεία Λατρεία και βοηθούν τους προσευχομένους να συμμετέχουν βιωματικά στην τέλεση των ιερών μυστηρίων της Εκκλησίας μας.                     Η βυζαντινή μουσική, έλεγε ο Άγιος των Νεοελληνικών Γραμμάτων (σημ. ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης), είναι πράγμα τόσον αβρόν που, για να την αισθανθούμε και να την εκτιμήσουμε, πρέπει να διαθέτουμε ή απλότητα ή λεπτότητα. Δυστυχώς την μεν απλότητα την έχουμε χάσει προ πολλού, την δε λεπτότητα δεν μπορέσαμε να την αποκτήσουμε μέχρι σήμερα σε ικανοποιητικό τουλάχιστον βαθμό. Αυτός είναι, νομίζω, και ο λόγος για τον οποίον δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε την παράδοσή μας και πολύ περισσότερο να την χρησιμοποιήσουμε δημιουργικά.

Η τόνωση του εκκλησιαστικού φρονήματος δεν επιτυγχάνεται με την εκκοσμίκευση και την ανθρωπαρέσκεια, με τις θεατρικές αναπαραστάσεις, με τις κανταδόρικες πολυφωνίες και τα παράμουσα πριμοσεκόντα, αλλά με τη σεμνοπρεπή και και κατανυκτική και ανωτέρας πνευματικότητος και λεπτοτάτης αισθητικής βυζαντινή παράδοση στη λατρεία, στη διακόσμηση των ναών και την αγιογραφία.                                                                                                                     Η ενσυνείδητη νόθευση της πολιτισμικής μας παράδοσης και η αντικατάσταση των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργημάτων του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας με κατώτερης ποιότητος εισαγόμενα υποκατάστατα μαρτυρεί όχι μόνον απαιδευσία και εσχάτη ακρισία, αλλά και έκπτωση της εθνικής φιλοτιμίας και υποχώρηση του Ορθοδόξου εκκλησιαστικού φρονήματος.                                                                      Οι λειτουργικές Τέχνες αποτελούν τη σάρκωση και την επαλήθευση της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας και ως εκ τούτου αυθαίρετες και αθεολόγητες μεταλλαγές και μεταστοιχειώσεις δεν είναι ούτε θεμιτές ούτε άλλωστε και αναγκαίες.                        Όσοι προβάλλουν το επιχείρημα ότι πρέπει να υιοθετούμε αυτό που αρέσει στον κόσμο και ότι ο εκσυγχρονισμός θα προσελκύσει τους νέους στην Εκκλησία, πλανώνται πλάνην οικτράν και παρασύρονται από κοσμικά κριτήρια, επειδή δεν έχουν την απαιτούμενη εκκλησιαστική παιδεία και επειδή αγνοούν την βαθύτερη σημασία της συνέπειας και της συνέχειας που κρατούν ζωντανή και ακμαία τη λειτουργική πράξη της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης. (Έκφρασις της Ψαλτικής Τέχνης, Εκδόσεις Άθως)

 

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Από την  Σταυρούλα Σταμάτη

 

ΕΡΓΑ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

 

Ο Άγιος Νικόλαος ξεκίνησε από τα Βαλκάνια και η λάμψη του πνεύματός του έφθασε ως την Αμερική. Κατάλαβε όσο ελάχιστοι την καρδιά των προβλημάτων που απασχολούν τον σύγχρονο Δυτικό άνθρωπο και μας αποκαλύπτει τον τρόπο της υπέρβασής τους.

     

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ

Μηνύματα προς τον λαό

 

Μετάφραση από τα Σερβικά

Ντράγκαν Ζ. Σαραμάντιτς,

Εκδόσεις ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ

 

Ανήμερα των αποστόλων Πέτρου και Παύλου,  το 1941, οι Ναζί  έθεσαν σε περιορισμό τον επίσκοπο Νικόλαο στη Μονή Λιουμπόστινια της Σερβίας., ενώ 3 χρόνια αργότερα τον μετέφεραν στο στρατόπεδο του Νταχάου στη Γερμανία. Μέσα από το παράθυρο της φυλακής,,  ο φωτισμένος Ιεράρχης κάμνει εύστοχη πνευματική ανατομία του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ομιλεί για τα αίτια των δύο παγκοσμίων πολέμων και καλεί τον σερβικό λαό στη μετάνοια.  Είθε το βιβλίο αυτό  να διαβαστεί από κάθε Έλληνα γιατί προσφέρει σωτήριες οδηγίες για την έξοδο από την κρίση πνευματική και οικονομική.

 

 

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΧΡΙΔΟΣ

Βίοι Αγίων, ύμνοι, Στοχασμοί,

Ομιλίες για κάθε ημέρα του χρόνου

 

Μετάφραση Χαρά Λιαναντωνάκη, Εκδόσεις ΑΘΩΣ

 

«Το πνευματικό ημερολόγιο που έχετε στα χέρια σας μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας. Είναι η ζωντανή απόδειξη  της απέραντης αγάπης του Θεού προς τους ανθρώπους. Είναι ένα αποκαλυπτικό πνευματικό ταξίδι. Αφηγείται κάθε ημέρα αληθινά παραδείγματα μιας διαφορετικής ανατρεπτικής ζωής, της ζωής των αγίων μας. Γι’ αυτό αγαπήθηκε και διαβάζεται μέχρι σήμερα από πολλούς διαφορετικούς αναγνώστες σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης.».

 

Κυκλοφορεί σε 12 μικρούς εύχρηστους τόμους

---

[1] Κάθισμα Τριωδίου, Δευτέρα της Τυρινής.

[2] Απόστιχο Τριωδίου, Τρίτη της Τυρινής εσπέρας.

[3] Αββά Δωροθέου, Έργα Ασκητικά, ΙΕ Διδασκαλία. (Για τις άγιες νηστείες)

[4] Βλ. Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Ο Άγνωστος Εαυτός μου, εκδ. Τήνος 2006, σελ. 55-57

[5] Αν βλέπουμε ότι παρά τι νηστεία που κάνουμε, είμαστε σαν άγρια θηρία και δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας και όλα μας φταίνε. Δύο πράγματα συμβαίνουν ή ότι η άσκηση μας είναι πάνω από τις δυνάμεις μας ή ότι νηστεύουμε με εγωισμό. Βλ. Γέροντος Παισίου, Οικογενειακή ζωή, σελ. 186