ΙΟΥΝΙΟΣ 2015, τεύχος 11ο

ΙΟΥΝΙΟΣ 2015, τεύχος 11^ο

       

Στοχασμοί δροσιάς μέσα στο λιοπύρι…

Αγαπητοί μας ενορίτες,

Αναφέρει ο Άγιος γέροντας Παϊσιος. «Η αγάπη είναι τριών ειδών: η σαρκική αγάπη, η οποία είναι γεμάτη πνευματικά μικρόβια, η κοσμική αγάπη, η οποία είναι φαινομενική, τυπική, υποκριτική, δίχως βάθος, και η πνευματική αγάπη, η οποία είναι η αληθινή, η αγνή, η ακριβή αγάπη». Γι΄ αυτή την αγάπη την αληθινή, την αγνή και ακριβή θα ήθελα να μιλήσουμε.

Τι σημαίνει πνευματική αγάπη; γράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «με τούτο γνωρίσαμε τι είναι αγάπη: ότι εκείνος έδωσε την ζωή του για μας». Ο άγιος Ιωάννης δεν μας λέει θεωρητικά τι είναι αγάπη, αλλά εμπειρικά. Δεν μας λέει δηλαδή κάτι που άκουσε ή κάτι που διάβασε αλλά αυτό που γνώρισε. «γνωρίσαμε λέει τι είναι αγάπη». Πώς τη γνωρίσαμε; «με τούτο» με αυτό, «ότι εκείνος έδωσε την ζωή του για μας» με το να δώσει ο Χριστός τη ζωή του για μας, «έτι αμαρτωλών όντων». Ενώ εμείς ήμασταν ακόμα αμαρτωλοί, όπως θα συμπλήρωνε ο απ. Παύλος. Συνεπώς πνευματική αγάπη είναι αυτή η αγάπη που δεν ξεχωρίζει τους αποδέκτες της, αυτή η αγάπη που προσφέρεται σε όλους εξίσου.

Για την αγάπη αυτή ο αββάς Αμμωνάς αναφέρει: «η αληθινή αγάπη κανένα δεν μισεί… κανένα δεν στενοχωρεί, κανένα δεν αποστρέφεται ούτε ξένο ούτε αμαρτωλό ούτε πόρνο ούτε ακάθαρτο. Αντίθετα, περισσότερο αγαπά τους αμαρτωλούς και τους ασθενείς και τους αμελείς. Γι' αυτούς πονά και πενθεί και κλαίει. Περισσότερο συμπάσχει με τους κακούς και τους αμαρτωλούς παρά με τους καλούς. Έτσι μιμείται τον Χριστό, ο οποίος τους αμαρτωλούς κάλεσε σε μετάνοια τρώγοντας και πίνοντας μαζί τους. Γι' αυτό, δείχνοντας ποια είναι η αληθινή αγάπη, δίδαξε λέγοντας: γίνεσθε αγαθοί και οικτίρμονες ως ο πατήρ ημών ο ουράνιος, εκείνος βρέχει και για τους πονηρούς και για τους αγαθούς, ανατέλλει τον ήλιο και για τους δικαίους και για τους αδίκους».

Στη σύντομη αυτή αναφορά θα ήταν μεγάλη παράλειψη αν δεν αναφέραμε και τον ορισμό της αγάπης, από τον ύμνο της αγάπης, του αποστόλου Παύλου: «η αγάπη» λέει «είναι μακρόθυμη, είναι γεμάτη από ευμένεια, η αγάπη δεν είναι ζηλότυπη, η αγάπη δεν καυχάται, δεν είναι υπερήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δεν ζητεί το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δεν λογαριάζει το κακό, δεν χαίρεται για το κακό, αλλά συγχαίρει στην αλήθεια, όλα τα ανέχεται όλα τα πιστεύει, ελπίζει για το κάθε τι, υπομένει το κάθε τι…»^.

 Η συνέχεια στο επόμενο τεύχος…

π. Τύχων Κουτσοφιός

         Θεολογικές προσεγγίσεις

Κατερίνα Μιχαλοπούλου – Θεολόγος, Φιλόλογος

ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ: ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΠ΄ΑΙΩΝΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΙ   «ΦΙΛΟΙ» ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Κατά την Κυριακή η οποία ακολουθεί αμέσως μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, οι θείοι Πατέρες όρισαν να επιτελούμε την πάνσεπτη μνήμη όλων των αγίων που υπήρξαν μέχρι τούδε σε όλον τον κόσμο και, βέβαια, αυτό θα ισχύει διαχρονικά όσον αφορά στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας. Αρχικά, σύμφωνα με τον εγκωμιαστικό Λόγο του ιερού Χρυσοστόμου επαινούνταν μόνο οι Μάρτυρες. Αργότερα, όμως, και όσο τα κριτήρια αγιότητας διευρύνονταν, συνεπεριελήφθησαν Πατριάρχες, Προφήτες, Απόστολοι, Μάρτυρες, Ιεράρχες, Ασκητές, Ομολογητές, Ποιμένες, Διδάσκαλοι, Όσιοι και ένα πλήθος Δικαίων ανδρών και γυναικών οι οποίοι έζησαν, ζουν και θα ζουν μέσα στο καθεστώς της ορθοδοξίας και της ορθοπραξίας του θελήματος του Θεού.         Ιστορικά, πάντως, η ανάγκη συνενώσεως της γιορτής όλων των αγίων ιδιαιτέρως των ανωνύμων σε μία μνήμη, έγινε αισθητή στο χώρο της Εκκλησίας, την περίοδο των διωγμών. Οι πρώτες μαρτυρίες αναφέρονται σε αρχαία εκκλησιαστικά κείμενα του 4ου αιώνα, οπότε και γίνεται λόγος για μια ήδη καθιερωμένη γιορτή το 373μ.Χ. τη 13η Μαΐου στις περιοχές Ίσιβη και Έδεσσα που άγεται στη μνήμη των Μαρτύρων της οικουμένης.

Αρκετοί επίσης ήταν και οι επώνυμοι της εποχής που με τα δικά τους μέσα ενίσχυσαν την καθιέρωση της γιορτής των Αγίων Πάντων, όπως ο Ρωμανός ο Μελωδός ο οποίος συνέθεσε ύμνους  τους οποίους βρίσκουμε στο Τροπολόγιο ή όπως ο Λέων ο ΣΤ’ ο Σοφός που όταν έκτισε ναό προς τιμή των Αγίων Πάντων είπε για τη σύζυγό του: «Αν η Θεοφανώ είναι αγία, ας εορτάζεται μαζί με όλους  τους αγίους».

Εξάλλου, στη Δύση η καθιέρωση της γιορτής είχε θεσπιστεί πολύ πριν το Σχίσμα του 1054 με την τοποθέτηση λειψάνων από Ομολογητές και Μάρτυρες στο παρεκκλήσσι προς τιμή του Σωτήρα Χριστού στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Τέλος, το 875 μ.Χ έγραψαν στον αυτοκράτορα Καρλομάγνο ζητώντας του να καθιερώσει γιορτή προς τιμή της Αγίας Τριάδος, της Μονάδος της Θεότητας, των Αγγέλων και πάντων των Αγίων.

Κύριο όμως αίτιο της θέσπισης της εορτής των Αγίων Πάντων αποτελούν, εκτός από τις διαπιστώμενες ιστορικές ενδείξεις, και οι κατευθυντήριες αρχές της εκκλησιαστικής ζωής που άπτονται των δογμάτων της πίστης μας.

Συγκεκριμένα ο βαθύτερος σκοπός αυτής της γιορτής είναι το να θυμούνται και να συναισθάνονται οι χριστιανοί πως το σχέδιο της Θείας Οικονομίας θεμελιώνεται στην αγάπη του Θεού και Πατέρα προς το πλάσμα Του με το να στείλει τον Υιό και Λόγο Του να θυσιαστεί για τον άνθρωπο και να αναστηθεί και κατόπιν με την δυναμική παρουσία του Αγίου Πνεύματος που ζωοποιεί την Εκκλησία και καθιστά τους ανθρώπους, αγίους.                                            Ενδεικτικό υπήρξε, εξάλλου, το Ορθόδοξο Ανατολικό Τυπικό τα πρώτα αποστολικά χρόνια, όταν οι χριστιανικές κοινότητες ήταν πιο κλειστές και τα ήθη και έθιμα τηρούνταν με σχολαστική ακρίβεια. Οι πιστοί συγκεντρώνονταν στα κοιμητήρια, τελούσαν πρώτα το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και έπειτα ο επίσκοπος ή κάποιος πρεσβύτερος εκφωνούσε τον πανηγυρικό της ημέρας εξυμνώντας τους Αγίους, ορμώμενος συνήθως από το αποστολικό ανάγνωσμα της προς Εβραίους επιστολής.

         Και αυτό, διότι εκεί ο Απόστολος Παύλος απευθύνει λόγους παρηγορίας στους πιστούς της Ιερουσαλήμ και της Παλαιστίνης την περίοδο των διωγμών από μέρους των άπιστων συμπατριωτών τους, τονίζοντάς τους ότι όλα τα σκοτεινά και σκιερά του Νόμου χάθηκαν μέσα από τη διδαχή του Ευαγγελίου και των Μυστηρίων της Εκκλησίας.

Έτσι και για εμάς, τιμάται «λαμπρά και ένδοξος πανήγυρις σήμερον πάντων των εν ουρανίοις απογεγραμμένων αγίων…..» των οποίων, είθε να έχουμε τις μεσιτείες προς το δωροδότη Θεό και να γίνουμε, ως εκείνοι, θεματοφύλακες των εντολών Του και φορείς της Θείας Χάρης Του.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

         Κωνσταντίνος Στόκος – Μηχανολόγος, Μηχανικός

Προσέγγιση του Μυστηρίου της Μετανοίας και Εξομολογήσεως

«Αφού δεν υπάρχει βασιλικός δρόμος για την κορυφή χρειάζεται να προχωρούμε με δυσκολία το ανηφορικό μονοπάτι. Πολλές φορές γλιστράω προς τα πίσω, πέφτω, σηκώνομαι όμως γρήγορα και τρέχω ενάντια στα εμπόδια. Συχνά χάνω για λίγο τη διάθεσή μου, αλλά την ξαναβρίσκω και την κρατώ πιο σφικτά. Σέρνομαι τότε αποφασιστικά προς τα πάνω, κερδίζω κάτι λίγο, αναθαρρώ, παίρνω πιο πολύ ζήλο, ανεβαίνω ψηλότερα και τότε αρχίζω να βλέπω τον ορίζοντα να πλαταίνει. Ο κάθε προσωπικός αγώνας που δίνεται είναι από μόνος του μια νίκη.» (Η ιστορία της ζωής μου, Helen Keller, λέκτορας-κωφή και τυφλή).

Με τι αξιοθαύμαστο τρόπο τοποθετείται αυτός ο άνθρωπος απέναντι στις δυσκολίες, τις αδυναμίες της; Μας διδάσκει πως ο δρόμος για την κορυφή είναι ανηφορικός. Πολλές φορές μπορεί να γλιστράμε ή να χάνουμε το δρόμο μας. Όμως οφείλουμε να σηκωθούμε ξανά και να ξαναβαδίσουμε το ανηφορικό μονοπάτι. Και κάποια στιγμή θα φτάσουμε ψηλά, εκεί που αρχίζει ο ορίζοντας να πλαταίνει, εκεί που η θέα γίνεται υπέροχη, εκεί που αρχίζεις να αισθάνεσαι τη Χαρά για τον αγώνα σου.

Ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του γράφει: «Ου γαρ ο θέλω ποιώ αγαθόν, αλλ' ο ου θέλω κακόν τούτω πράσσω ... βλέπω δε έτερον νόμον εν τοις μέλεσί μου αντιστρατευόμενον τω νόμω του νοός μου και αιχμαλωτίζοντά με εν τω νόμω της αμαρτίας τω όντι εν τοις μέλεσί μου» (Προς Ρωμαίους, Κεφάλαιο ζ, στ. 19-24). Αν ο Απ. Παύλος, ο Απόστολος των Εθνών, είναι τόσο αυστηρός με τον εαυτό του, πόσο αυστηροί θα έπρεπε να είμαστε εμείς;

Μετά την πτώση του ανθρώπου με το προπατορικό αμάρτημα ο άνθρωπος άφησε χώρο για να φωλιάσει το κακό μέσα του. Με το μυστήριο του βαπτίσματος ο άνθρωπος απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά παραμένει η ροπή προς την αμαρτία. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει  αυτή τη ροπή, τον «παλαιό άνθρωπο» ο ίδιος ο Χριστός μας, άφησε στους Αποστόλους το μυστήριο της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως, το μυστήριο που Χαριτώνει τον άνθρωπο να πατάξει τον εγωισμό του και να αρχίσει να ανεβαίνει όλο και ψηλότερα το μονοπάτι που οδηγεί στην αρετή. «Πρέπει ο άνθρωπος να ακολουθήσει το παράδειγμα των δενδροκόμων που καλλιεργούν τα δέντρα. Αρχικά, θα σκάψει», θα προσπαθήσει δηλαδή να βρει τα χαρίσματα που του έχει δώσει ο Θεός, αλλά και τα πάθη που έχει αποκτήσει. «Στη συνέχεια θα πρέπει να κλαδέψει», δηλαδή να προσπαθήσει να αποκόψει από τον εαυτό του τα πάθη του, να απαλλαγεί από αυτά. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μετάνοια και την εξομολόγηση. Όμως αυτό χρειάζεται θάρρος. Χρειάζεται θάρρος για να αντιμετωπίσουμε τον παλαιό μας άνθρωπο. Όπως γράφει σε ένα ποίημά του ο Ανδρέας Κάλβος: «Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται ζυγό δουλείας ας έχουσι, θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», για να τον συμπληρώσει ο φιλόσοφος Σενέκας: «Δεν είναι επειδή τα πράγματα είναι δύσκολα που δεν τολμάμε, αλλά επειδή δεν τολμάμε μας φαίνονται δύσκολα».

Όταν ο άνθρωπος με τη συνεχή Μετάνοια και την Εξομολόγηση απαλλαγεί από τα πάθη του, ελευθερωθεί από αυτά «έρχεται το πότισμα και το λίπασμα». Έρχεται αξίως η Θεία Ευχαριστία και τότε είναι που πλαταίνει ο ορίζοντας και ο άνθρωπος γεύεται της Αληθινής Χαράς.

Ανθολόγιο Συμβουλών αγίου  Γέροντος Πορφυρίου      (Βίος και Λόγοι, εκδ. Ι. Μ. Χρυσοπηγής Κρήτης)

Τίς ἀδυναμίες ἀφῆστε τις ὅλες, γιά νά μήν παίρνει εἴδηση τό ἀντίθετο πνεῦμα (δηλ. ὁ διάβολος) καί σᾶς βουτάει καί σᾶς καθηλώνει καί σᾶς βάζει στή στενοχώρια. Νά μήν κάνετε καμιά προσπάθεια ν’ ἀπαλλαγεῖτε ἀπό αὐτές. Ν’ ἀγωνίζεσθε μέ ἁπαλότητα καί ἁπλότητα, χωρίς σφίξιμο καί ἄγχος. Μή λέτε: «Τώρα θά σφιχτῶ, θά κάνω προσευχή ν’ ἀποκτήσω ἀγάπη, νά γίνω καλός κ.λπ.». Δέν εἶναι καλό νά σφίγγεσαι καί νά πλήττεις, γιά νά γίνεις καλός. Ἔτσι θ’ ἀντιδράσετε χειρότερα. Ὅλα νά γίνονται μέ ἁπαλό τρόπο, ἀβίαστα καί ἐλεύθερα. Οὔτε νά λέτε: «Θεέ μου, ἀπάλλαξέ με ἀπ’ αὐτό», παραδείγματος χάριν, τόν θυμό, τήν λύπη. Δέν εἶναι καλό νά προσευχόμαστε ἤ καί νά σκεπτόμαστε τό συγκεκριμένο πάθος. κάτι γίνεται στήν ψυχή μας καί μπλεκόμαστε ἀκόμη περισσότερο. Ρίξου μέ ὁρμή, γιά νά νικήσεις τό πάθος καί θά δεῖς τότε πώς θά σ’ ἀγκαλιάσει, θά σέ σφίξει καί δέν θά μπορέσεις νά κάνεις τίποτα.

Ἡ ἐλευθερία δέν κερδίζεται, ἄν δέν ἐλευθερώσομε τό ἐσωτερικό μας ἀπ’ τά μπερδέματα καί τά πάθη.

                                 

Ερμηνεία της θείας Λειτουργίας (12)
                   ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

Αγία αναφορά  (β’ μέρος)

Ο ιερέας, αφού πει, «Έχοντας λοιπόν στο νου μας αυτή τη σωτήρια εντολή και όλα όσα έχουν γίνει για μας, δηλαδή τη σταύρωση, την ταφή, την τριήμερη ανάσταση, την ανάληψη στους ουρανούς, την ενθρόνιση στα δεξιά του Πατέρα, τη δεύτερη και ένδοξη πάλι παρουσία», καταλήγει με την εκφώνηση: «Τα σα εκ των σων σοι προσφέροντες κατά πάντα και δια πάντα, σε υμνούμεν, σε ευλογούμεν, σοι ευχαριστούμεν, Κύριε, και δεόμεθά σου, ο Θεός ημών». Με τούτα τα λόγια είναι σαν να λέει στον ουράνιο Πατέρα: «Σου προσφέρουμε την ίδια εκείνη προσφορά που ο ίδιος ο Μονογενής Σου Υιός πρόσφερε σ’ Εσένα, το Θεό και Πατέρα. Και προσφέροντάς την, Σ’ ευχαριστούμε, γιατί κι Εκείνος προσφέροντάς την Σ’ ευχαριστούσε. Τίποτα δικό μας δεν προσθέτουμε σ’ αυτή την προσφορά των δώρων. Γιατί δεν είναι δικά μας έργα τούτα τα δώρα, αλλά δικά Σου δημιουργήματα. Ούτε και δική μας επινόηση είναι αυτός ο τρόπος της λατρείας, αλλά Εσύ μας τον δίδαξες κι Εσύ μας παρακίνησες να Σε λατρεύουμε με αυτόν τον τρόπο. Γι’ αυτό, όσα Σου προσφέρουμε, είναι εξ ολοκλήρου δικά Σου… ». Την ίδια στιγμή ο ιερέας προσπίπτει και ικετεύει θερμά το Θεό. Παρακαλεί για τα δώρα που έχει μπροστά του, ώστε να δεχθούν το πανάγιο και παντοδύναμο Πνεύμα Του και να μεταβληθούν ο μεν άρτος στο ίδιο το άγιο σώμα του Χριστού, ο δε οίνος στο ίδιο το άχραντο αίμα Του.

                ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ  

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

«Ὁ θυμώδης ἄνθρωπος ἔχει ἀποκρουστικὴ συμπεριφορὰ καὶ ἐμφάνιση». Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ τὸ πάθος αὐτὸ θὰ διώξει τὴ λογικὴ καὶ θὰ κυριέψει μιὰ ψυχή, ἀποθηριώνει ὁλοκληρωτικὰ τὸν ἄνθρωπο. Τὸν κάνει ἀπάνθρωπο, γιατί δὲν τὸν κατευθύνει πιὰ ἡ λογική.

Ὅπως τὸ δηλητήριο στὰ φαρμακερὰ φίδια, ἔτσι εἶναι ὁ θυμὸς στοὺς ὀργισμένους. Λυσσοῦν σὰν τὰ σκυλιά, ὁρμοῦν σὰν τοὺς σκορπιούς, δαγκώνουν σὰν τὰ φίδια. Ὁ θυμὸς κάνει τὶς γλῶσσες ἀχαλίνωτες καὶ τὰ στόματα ἀπύλωτα. Ἀσυγκράτητα χέρια, βρισιές, κοροϊδίες, κακολογίες, πληγὲς καὶ ἄλλα ἀναρίθμητα κακὰ προέρχονται ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ τὸ θυμό.

Ποιὸς θὰ μποροῦσε νὰ περιγράψει αὐτὸ τὸ κακό; Πῶς μερικοὶ εἶναι τόσο εὐέξαπτοι, πού μὲ τὴν παραμικρὴ ἀφορμὴ θυμώνουν; Φωνάζουν καὶ ἀγριεύουν καὶ ὁρμοῦν πιὸ ἀδίσταχτα κι ἀπὸ τὰ ἄγρια θηρία. Δὲν σταματοῦν προτοῦ ξεθυμάνει ἡ ὀργὴ τους σ’ ἕνα μεγάλο καὶ ἀνεπανόρθωτο κακό. Οὔτε τὸ σπαθὶ οὔτε ἡ φωτιὰ οὔτε κανένα ἄλλο φόβητρο εἶναι ἱκανὸ νὰ συγκρατήσει τὴν ψυχὴ ποὺ ἔγινε μανιακὴ ἀπὸ τὴν ὀργή. Οἱ ὀργισμένοι δὲν διαφέρουν ἀπὸ τοὺς δαιμονισμένους σὲ τίποτα, οὔτε στὴν ἐξωτερικὴ μορφὴ οὔτε στὴν ἐσωτερικὴ κατάσταση.

 Η τέχνη της αγιογραφίας

                                           

Κωνσταντίνος Πετρίδης                                             

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ

     Η εικόνα της εορτής εμπνέεται από λειτουργικά κείμενα, που πηγή έχουν την διήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά και των Πράξεων των Αποστόλων. Ο Θεός κατεβαίνει μέχρι τις πύλες του Άδη, τις σπάει και από εκεί υψώνεται μέχρι την πύλη του Ουρανού. Με την κάθοδό Του στον Άδη ο Κύριος εξουδετέρωσε τον αντίπαλο και με την Ανάληψή Του στους ουρανούς εξύψωσε τον άνθρωπο. Με την Ανάληψή Του όπως και την Ανάστασή Του, αναγγέλλεται  η νίκη κατά του θανάτου.                                                                                  Στην εικόνα ο Κύριος ανέρχεται ευλογώντας τον κόσμο, «και εγένετο εν τω ευλογείν αυτούς». Αυτή η  στάση ευλογίας αποτελεί προαπεικόνιση της Πεντηκοστής, της άλλης εορτής που έρχεται σε δέκα ημέρες. Μπορεί να  πει κανείς ότι η εικόνα της Αναλήψεως παριστά και την επίκληση  του Αγίου Πνεύματος. Έχουμε τα λόγια του Χριστού «και εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν ίνα μένει μεθ’ υμών εις τον αιώνα». Η επίκληση αυτή απευθύνεται προς τον Πατέρα.  Το απολυτίκιο τροπάριο της εορτής μας λέει: «Ανυψώθηκες με δόξα Χριστέ και Θεέ μας αφού έδωσες χαρά στους μαθητές σου βεβαιώνοντάς τους  για την επαγγελία του Αγίου Πνεύματος». Βλέπει λοιπόν κανείς την βαθιά Αποστολική χαρά που, παρά την αναχώρηση με το σώμα Του  στους ουρανούς, η υπόσχεση παραμένει: «ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντέλειας του αιώνος».                                           Βλέποντας την εικόνα έχουμε την ένδειξη ότι ο Χριστός είναι η κεφαλή της Εκκλησίας, η Θεοτόκος η μορφή της και οι Απόστολοι τα θεμέλιά της.              Τα άκρα των χεριών των αγγέλων που κρατούν τον Κύριο και τα χέρια της Παναγίας σχηματίζουν τρία σημεία ενός κανονικού ισοπλεύρου τριγώνου που εκφράζει την εικόνα της Αγίας Τριάδος της οποίας η Εκκλησία αποτελεί τον τύπον. Ο Χριστός περιβάλλεται από έναν κύκλο που συμβολίζει τον κόσμο, όπου ακτινοβολεί την δόξα Του. Υποβαστάζεται στην ανύψωσή Του από δύο Αγγέλους. Είναι οι Άγγελοι της Σάρκωσης (της Γέννησης) και υπογραμμίζουν ότι ο Χριστός εγκαταλείπει την γη με το σώμα Του. Ο Χριστός με το δεξί Του χέρι ευλογεί και με το αριστερό Του κρατεί ειλητάριο.                                                                    Οι δύο λευκοί άγγελοι στο μέσον των Αποστόλων αναγγέλλουν ότι ο Κύριος ανεβαίνοντας θα επανέλθει «εν δόξει».

       Η Θεοτόκος παίρνει την αμέσως δεύτερη κεντρική θέση στην εικόνα. Πιο λαμπρή από τα Χερουβίμ και πιο μεγάλη από τα Σεραφείμ. Είναι στο σημείο όπου συμπίπτουν ο αγγελικός και ο ανθρώπινος κόσμος, η γη και ο ουρανός. Εικόνα της Εκκλησίας η Παρθένος παριστάνεται πάντα κάτω από τον Χριστό. Η στάση της αυτή είναι διπλή. Δέεται απέναντι στον Θεό και μεσιτεύει απέναντι στον κόσμο. Η ηρεμία στο πρόσωπό της είναι έκδηλη. Η χάρη και η ελαφρότητά της δημιουργούν μία εκπληκτική αντίθεση με τις ανδρικές μορφές των Αποστόλων.

      Οι Απόστολοι χωρισμένοι σε δύο όμοιες  ομάδες περιστοιχίζουν την Παναγία. Έχουν όλοι μία ευκινησία (έχουν σηκωμένα τα χέρια τους και τα πρόσωπά τους είναι στραμμένα προς τον Χριστό).

     Το τοπίο της εικόνας της Αναλήψεως χαράσσει, οριοθετεί ένα σύνορο μεταξύ της γης και του ουρανού. Τα δένδρα που υπάρχουν έχουν φανερή την τάση της ανυψώσεως από την γη στους ουρανούς και δείχνουν ότι και η φύση παίρνει μέρος σε αυτήν  την κοσμογονική στιγμή .

     ‘Ένα αίσθημα ειρήνης, προσευχής και αίνου καλύπτει  ολόκληρη την εικόνα αλλά και τον πιστό που την προσεγγίζει για να την προσκυνήσει  Εκεί όπου βρίσκεται ο Κύριος, ο πιστός τοποθετεί την χαρμόσυνο ελπίδα της δικής του θέωσης.   

     Η θαυμάσια τέχνη της ορθοδόξου εικονογραφίας με μία ισχυρή αντίθεση μεταξύ της κίνησης και της ακινησίας μας κάνει, ενώ την αντικρίζουμε, να αισθανόμαστε και εμείς την ανάβαση του Κυρίου που φαίνεται σχεδόν να πραγματοποιείται στα μάτια μας. Το «άνω σχώμεν  τας καρδίας ημών» απηχεί στην εικόνα και προσκαλεί όλους εμάς να ακούσουμε το μήνυμα του Κυρίου :  «είμαι μαζί σας και κανείς δεν θα υπερισχύσει εναντίων σας».

Η Εκκλησιαστική Μουσική της Ανατολής      Επιμέλεια: Δημήτρης Νέντας – Πρωτοψάλτης

Βυζάντιο καὶ παράδοση.

Τὰ θέλουμε, ἢ δὲν τὰ θέλουμε;

Τελευταῖα ὅλον τὸν ἐπίσημο κόσμο ἔπιασε οἶστρος γιὰ τὸ Βυζάντιο. Μὰ γιὰ ποιὸ Βυζάντιο μιλοῦνε καὶ σεληνιάζουνται; Μήπως ὑπάρχει κανένα ἄλλο Βυζάντιο, παρεκτὸς ἀπὸ κεῖνο ποὺ ἀγαποῦνε κάποιοι ἀπὸ μᾶς, καὶ ποὺ γι᾿ αὐτὸ κακοπαθοῦνε καὶ κάνουνε θυσίες καὶ γίνουνται κακοί, ὑπερασπίζοντας τὸ μὲ πάθος καταπάνω στοὺς ἐχθρούς του, καὶ ποὺ γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦνε νὰ τοὺς λένε παλιοημερολογίτες, ἀναχρονιστὲς καὶ καθυστερημένους; Ρωτῶ, γιατὶ ἀπορῶ πῶς ἀνακατωθήκανε ἕνα σωρὸ ἄνθρωποι στοὺς ἑορτασμοὺς καὶ στὶς «ἐκδηλώσεις», καὶ γιατὶ κάποιοι ἄνθρωποι ποὺ ἔχουνε ἀκουστὰ αὐτὸ τὸ ἔρμο τὸ Βυζάντιο, πρωτοστατοῦν σ᾿ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις, Ἐνῶ κάποιοι ἄλλοι, ποὺ ὄχι μοναχὰ τὸ ἀγαποῦνε, ἀλλὰ ἀναπνέουν τὴν ἁγιασμένη εὐωδία του καὶ ζοῦνε βουτηγμένοι καθημερινὰ μέσα στὸ μυστήριό του, ἀπομείνανε στὴ μπάντα ξεχασμένοι, ὅπως εἶναι π.χ. ὁ Σῖμος ὁ Καράς, ποὺ μιλᾷ καὶ στὸν ὕπνο του γι᾿ αὐτὸ καὶ γιὰ τὴν παράδοση, ὁ Καράς, αὐτὸ τὸ ὁλοκαύτωμα, ποὺ ἡ ἀγάπη του γιὰ τὴν ὀρθόδοξη παράδοση κι ὁ φλογερὸς ζῆλος του γι᾿ αὐτὴ ἔχει συγκινήσει ὅλον τὸν κόσμο, μοναχὰ οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Πολιτείας δὲν τὸν θυμηθήκανε ποτέ. Αὐτὴ εἶναι ἡ μοῖρα τῶν ἰδεολόγων στὸν τόπο μας: «Ἄς τον αὐτὸν νὰ κουρεύεται, εἶναι ἰδεολόγος», λένε ὅσοι ἔχουνε γιὰ χαζοὺς τοὺς τέτοιους ἀνθρώπους.

Πῶς νὰ δεῖ πνευματικὴ προκοπὴ τούτη ἡ φυλή; Μὲ τὰ μεγαλόστομα θούρια καὶ μὲ τὶς ἀνόητες προγονικὲς καυχησιές; Ὁ ραδιοφωνικὸς σταθμὸς τῶν ἐνόπλων δυνάμεων μεταδίδει τὴν πρωϊνὴ προσευχή, τὸ «Πάτερ ἡμῶν», δηλ. ἕνα κείμενο σὲ ἀρχαία ἑλληνικὴ γλῶσσα, ναί, τὸ μεταδίδει μὲ φράγκικο ἁρμόνιο, καὶ τὴ λειτουργία ἀπὸ μία ἐκκλησιά, ποὺ ψέλνουνε μὲ φράγκικο ὑφὸς καὶ μὲ κανταδόρικους αὐτοσχεδιασμούς. Τὸ «Τῇ ὑπερμάχῳ», αὐτὸς ὁ βυζαντινὸς ἐθνικὸς ὕμνος μας, τραγουδιέται μὲ ἰταλιάνικη μουσική. Τὸ τροπάρι τῆς Κασσιανῆς, γραμμένο σὲ θαυμάσια ἑλληνικὴ γλῶσσα, («ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας...»), ἀκούσθηκε φέτος ἀπὸ τὸ ραδιόφωνο μασκαρεμένο, σὲ μελοδραματικὸν καρνάβαλο, ποὺ νὰ τραβᾶ κανεὶς τὶς τρίχες τῆς κεφαλῆς του. Γιὰ τὶς γιορτὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ποὺ κήρυξε στὸν Ἄρειο Πάγο, ἔκανε κάποιος Ἕλληνας μουσικὸς ἕνα «ρέκβιεμ», ποὺ ἂν ἤτανε στὴ γῆ ὁ ὑμνούμενος, θὰ βούλωνε τ᾿ αὐτιά του μὲ μπαμπάκι γιὰ νὰ μὴ τ᾿ ἀκούσει. Στὴν ἑορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ποὺ γίνεται στὸ Πανεπιστήμιο, στὸ ἀνώτατο αὐτὸ πνευματικὸ ἵδρυμα, πρὶν ἀπὸ τὴν ὁμιλία, ψέλνεται, ἢ καλύτερα, τραγουδιέται μὲ ἰταλιάνικη μουσική, νερόβραστη κι ἀνάλατη, σὰν νὰ βρίσκεται κανένας σὲ ἐξετάσεις παρθεναγωγείου, τὸ τροπάρι «Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς τρισηλίου θεότητος».

Ἄπο τὰ λίγα αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, ὁ καθένας μπορεῖ νὰ καταλάβῃ πόσο ἀγαποῦμε τὸ Βυζάντιο καὶ τὴν παράδοσή μας. Ναί. Μοναχά, ποὺ ἀντὶ γιὰ τὸ Βυζάντιο, παίρνουμε τὴν Ἰταλία, κι ἀντὶ γιὰ τὴν Ἁγιὰ Σοφιά, παίρνουμε τὴ Σκάλα τοῦ Μιλάνου.

Κι ὕστερα ἀπ᾿ αὐτά, θέλουμε δὰ νὰ κάνουμε καὶ γιορτὲς καὶ πανηγύρια γιὰ τὰ χίλια χρόνια τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ γιὰ τὸ δοξασμένο Βυζάντιο, «τοῦ ὁποίου ἡ ἄσβεστος φλὸξ ἀείποτε καίει ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, φωτίζουσα τὴν φυλὴν εἰς τὸν δρόμον τῶν θυσιῶν καὶ θριάμβων», ὅπως λένε οἱ κουρντισμένοι ρήτορες.

Ἀλλοίμονο! Ἀντὶ γιορτὲς καὶ πανηγύρεις γιὰ τὸ Βυζάντιο, δὲ θἄτανε πιὸ σωστὸ νὰ κάνουμε τὴν κηδεία του;

Φώτης Κόντογλου - Μυστικὰ Ἄνθη

ΜΑΪΟΣ 2015, τεύχος 10ο

ΜΑΪΟΣ 2015, τεύχος 10^ο

 

 

 

Θεολογικές προσεγγίσεις

Κατερίνα Μιχαλοπούλου – Θεολόγος, Φιλόλογος

 

 

              

 

          Απο την Ανάληψη στην Πεντηκοστή

 

    

Μετά το κοσμογονικό γεγονός της Αναστάσεως του Θεάνθρωπου, ο αναστηθείς Κύριος εμφανίζεται κατ΄εξακολούθηση στους μαθητές Του για σαράντα ημέρες.

Σε αυτό το διάστημα, τους πληροφορεί ότι, πρώτιστα, θα βαπτισθούν «εν Πνεύματι Αγίω» σύμφωνα με το πρότυπο της «εν ύδατι» βαπτίσεως του Προδρόμου και δεύτερον, θα καταστούν «μάρτυρες εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου της γης».

Με αυτούς τους λόγους ο Ιησούς ανελήφθη ενώπιον των μαθητών Του και «νεφέλη υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών» (Πραξ.1,9).

Εκείνοι πάλι, μετά από τις οδηγίες του Διδασκάλου, επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ και παρέμειναν στο υπερώον αναπέμποντας θερμές δεήσεις στον Τριαδικό Θεό.

Τη δέκατη ημέρα μετά την Ανάληψη του Κυρίου, πενήντα μέρες δηλαδή μετά τη Ανάστασή Του, ήλθε το Πνεύμα το Άγιο και πλημμύρισε τους μαθητές. Οι Πράξεις των Αποστόλων περιγράφουν με παραστατικό τρόπο το γεγονός της χριστιανικής  Πεντηκοστής που ιστορικά έλαβε χώρα ανήμερα της εβραϊκής γιορτής της Πεντηκοστής.

Ξαφνικά, ακούστηκε βουή από τον ουρανό σαν δυνατός άνεμος μέσα στο σπίτι και κάτι σαν γλώσσες φωτιές στάθηκαν πάνω από το κεφάλι κάθε μαθητή. Ήταν η «δύναμις εξ΄ύψους», ο «άλλος Παράκλητος», η νέα παρηγορία, την οποία ο Χριστός τους είχε υποσχεθεί και έτσι διατελούσαν προσευχόμενοι και «προσκαρτερούντες» με χαρά μεγάλη.

Τότε συνέβη το εξής συγκλονιστικό: Οι δώδεκα μαθητές-ο Ιούδας είχε αντικατασταθεί από το Ματθία-«πεφωτισμένοι» πλέον, άρχισαν να μιλούν στο συγκεντρωμένο πλήθος το αποτελούμενο από Ιουδαίους αλλά και εθνικούς προσήλυτους, για το σχέδιο σωτηρίας του Θεού, με αποτέλεσμα κάθε φυλή να αντιλαμβάνεται στη δική της γλώσσα το περιεχόμενο των λόγων.

Αρχικά, βέβαια, υπήρξε και η αμφισβήτηση ως προς τα πρόσωπα των μαθητών, καθώς με βάση την εξωτερική τους εικόνα χαρακτηρίστηκαν από κάποιους ως κείμενοι υπό την επήρεια μέθης.

Μπροστάρης, όμως, ο Απόστολος Πέτρος παίρνει το λόγο και τους θυμίζει τις προφητείες του Προφήτη Ιωήλ εξ΄ονόματος του Κυρίου «…στις έσχατες μέρες θα χαρίσω πλουσιοπάροχα το Πνεύμα μου σε κάθε άνθρωπο ώστε όλων οι απόγονοί σας να κηρύξουν την αλήθεια». Συνάμα, τους καλεί να μετανοήσουν και να βαπτισθούν στο όνομα της Αγίας Τριάδος.

Η ημέρα της Πεντηκοστής σημάδεψε, καταρχήν, βαθιά τους δώδεκα απλούς ανθρώπους που είχαν ζήσει από κοντά τον Ιησού ελευθερώνοντάς τους από κοινωνικές. φυλετικές και ιστορικές προκαταλήψεις. Απαλλάσσονται από την εσωστρέφειά τους και από φοβισμένες διωκόμενες υπάρξεις «μεταμορφώνονται» στους τολμηρούς, αεικίνητους και δυναμικούς Ευαγγελιστές του μηνύματος της Ανάστασης του Χριστού. Έτσι, δεν διστάζουν να ασκήσουν δριμύτατη κριτική στους συμπατριώτες τους που ελευθέρωσαν ένα φονιά (Βαραββάς) και αντί για αυτόν θανάτωσαν τον μόνο Άγιο και Δίκαιο. Τονίζουν, όμως, ότι «… Θεός Κύριος ανέστησε τον παίδα αυτού» για να άρει την αμαρτία του κόσμου και σήμερα στέλνει και τον Παράκλητο, το τρίτο πρόσωπο της Τριάδος, ώστε να φέρει την αρμονία και την ενότητα στο γένος των ανθρώπων που είχε διαταραχθεί με την απόπειρα ανύψωσης του Πύργου της Βαβέλ.

Ό,τι λοιπόν, νοηματοδοτεί το μυστήριο της Πεντηκοστής είναι το γεγονός ότι για τη σωτηρία σύνολης της Δημιουργίας συνεργάστηκαν και τα τρία πρόσωπα του Τριαδικού Θεού, ενώ η ζωηφόρος πνοή του Αγίου Πνεύματος αποτέλεσε την αρχή μιας νέας αποστολής των Μαθητών, του ευαγγελισμού όλων των ανθρώπων χωρίς διακρίσεις, μια και με τη βάπτιση τριών χιλιάδων ψυχών, ήδη εκείνη την ημέρα, σηματοδοτείται η γενέθλια ημέρα της επί της γης Εκκλησίας.

 

 

                 EΠΙΚΑΙΡΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

                          Επιφάνιος Στόκος – Θεολόγος,  ιεροψάλτης

 

''Δεν υπάρχει νύχτα χωρίς φώτα’’

Σε μία πρόσφατη επίσκεψή μας στο περιβόλι της Παναγίας, ένας ευλογημένος αγιορείτης μοναχός, μεταξύ άλλων ωφέλιμων και σοφών λόγων, μας είπε κάτι ξεχωριστό και συνάμα πολύ διδακτικό. Μας είπε ότι η πνευματική ζωή και η αγιότητα δεν είναι μία στάσιμη κατάσταση, ούτε μπορεί να κατακτηθεί με έναν αυτόματο τρόπο, αλλά είναι μία πορεία προς τα άνω, μία φωτεινή πορεία στην οποία γίνονται βήματα προς τα εμπρός και βήματα προς τα πίσω. Αρκεί να το αντιλαμβανόμαστε και να συνεχίζουμε τον αγώνα μας. Σε αυτή την ανοδική πορεία ο Θεός ευδόκησε να μας στείλει εκλεκτούς και ευλογημένους συνοδοιπόρους. Σε κάθε εποχή λοιπόν, ο Θεός επιλέγει συνοδοιπόρους οι οποίοι θα μας οδηγήσουν στην εφαρμογή του θελήματός Του.                                                                                        Για παράδειγμα τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες όπου εμφανίστηκαν πολλές αιρέσεις έδρασαν φωτισμένοι πατέρες όπως ο μέγας Αθανάσιος, ο μέγας Βασίλειος, ο ιερός Χρυσόστομος και άλλοι. Διά της διδασκαλίας των μεγάλων αυτών πατέρων κατάφερε το πλήρωμα της Εκκλησίας να ξεπεράσει τον επικίνδυνο σκόπελο των αιρέσεων. Χωρίς αμφιβολία οι μεγάλοι αυτοί πνευματικοί φάροι φώτισαν και στιγμάτισαν την εποχή στην οποία έζησαν και έδρασαν.                                                                                              Σε μία άλλη πολύ δύσκολη εποχή για το γένος μας έδρασε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος κατάφερε στην μουσουλμανοκρατούμενη και σκοτεινή Ελλάδα να κρατήσει ζωντανή στην καρδιά των υπόδουλων την αγάπη για τον Χριστό και το Έθνος μας με τις ιεραποστολικές περιοδείες και τα φλογερά κηρύγματά του.                                                                                                 Στην σημερινή εποχή, πόσο πολύ μας βοηθούν τα πνευματικά, φωτεινά και ζωντανά παραδείγματα των οσίων Πορφυρίου και Παϊσίου, οι οποίοι έζησαν στην εποχή μας, προκειμένου να εισέλθουμε στον πνευματικό στίβο και να αθληθούμε με τρόπο θεάρεστο και ευλογημένο; Μαζί με αυτά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και άλλα πολλά παραδείγματα στα οποία αναδεικνύεται έντονα η παρουσία του Θεού στη ζωή μας, προβάλλοντας μας αγίους που θα μας διδάξουν την τέχνη του Ευαγγελίου. Σίγουρα κάθε εποχή έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Ίσως να μην είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν η εποχή μας είναι καλύτερη ή χειρότερη από τις προηγούμενες ή τις επόμενες. Γνωρίζουμε πάντως ότι «οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. 5,20), δηλαδή όπου η αμαρτία φάνηκε στο αληθινά τρομακτικό της μέγεθος, εκεί η χάρη του Θεού την υπερκάλυψε με το παραπάνω. Οι άγιοι, τους οποίους μας στέλνει ο Θεός για συνοδοιπόρους, είναι τα πνευματικά μας πρότυπα στα οποία καθρεπτιζόμαστε προκειμένου να τα μιμηθούμε. Θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε την κάθε εποχή με μία σκοτεινή νύχτα, στην οποία όμως ενυπάρχουν τα φώτα που θα μας οδηγήσουν στον προορισμό μας. Αυτά τα φώτα είναι εκθαμβωτικά, αρκεί εμείς να θέλουμε να τα δούμε.

 

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Χρήστος Παπανικολάου - Βιοχημικός - Βιοτεχνολόγος

 

ΕΜΒΟΛΙΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΜΕΡΟΣ 3)

Κλείνοντας το κεφάλαιο εμβόλια, ας δούμε πως παράγονται αυτά και τι οφέλη αποκομίζονται και από ποιους κατά τη διακίνηση τους.                                            Ένα εμβόλιο, προκειμένου να τεθεί σε κυκλοφορία, πρέπει να περάσει από διάφορα στάδια μελετών. Κατ’ αρχήν πρέπει πρώτα να αναλυθεί το γενετικό υλικό του ιού, ώστε το εμβόλιο που θα παραχθεί να έχει τα κατάλληλα συστατικά για να υπάρξει αποτέλεσμα. Στη συνέχεια πρέπει να γίνουν δοκιμές των εμβολίων σε πειραματόζωα, κατά κύριο λόγο εργαστηριακά ποντίκια, διότι μοιάζει πολύ το γενετικό τους υλικό με αυτό των ανθρώπων, ώστε να δουν τυχόν παρενέργειες που μπορεί να προκαλεί το εμβόλιο, και αν αυτό μπορεί να γίνει εφαρμόσιμο. Τέλος, πρέπει να γίνουν πειραματικοί εμβολιασμοί στους ανθρώπους ώστε να δουν στην πράξη την αποδοτικότητα του εμβολίου που παρασκευάστηκε.            Το τελευταίο κομμάτι, του εμβολιασμού των ανθρώπων, αποτελεί μια δύσκολη και ποικίλη ως προς τα στάδια της εφαρμογή, καθώς για να γίνει μελέτη σε επίπεδο ανθρώπων πρέπει το στάδιο μελετών στα ποντίκια να έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα και επιπλέον οφείλει η εταιρεία που παρασκευάζει το εκάστοτε εμβόλιο να το δοκιμάσει σε ένα πολύ ευρύ φάσμα ασθενών ανθρώπων στα νοσοκομεία και να εκθέσει όλα όσα παρατηρηθούν, θετικά ή αρνητικά, αποτελέσματα. Και φυσικά υπό τον έλεγχο πάντα του αρμόδιου κρατικού φορέα της κάθε χώρας. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι μόνο απλό δεν είναι για μια εταιρεία να βγάλει στο εμπόριο ένα εμβόλιο.      Εδώ όμως είναι και το περίεργο. Τα τελευταία χρόνια παράχθηκαν τόσα νέα εμβόλια, όσο θα έκανε να παραχθεί σχεδόν ένα εμβόλιο. Μια παραγωγή η οποία έγινε με εγκρίσεις χωρών χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες μελέτες που να αποδεικνύουν την ασφάλεια ή τους κινδύνους των εμβολίων αυτών. Οι εταιρείες φυσικά κέρδισαν εκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις τους, αφού οι περισσότερες κυβερνήσεις δέχθηκαν με τόση ευκολία την κατάσταση πανδημίας που τους επέβαλαν. Στην ουσία θα μπορούσαμε να πούμε πως έγινε ο ανθρώπινος πληθυσμός ένα πειραματόζωο προκειμένου να οικονομήσουν οι εταιρείες τα χρηματικά τους οφέλη. Και φυσικά αυτή η κερδοφορία των εταιρειών στοίχισε την οικονομία των χωρών, οι οποίες τα αγόρασαν με πόρους από τα ταμεία τους και τα ταμεία υγείας τους.                                    Διπλό λοιπόν το κακό, μιας και παράλληλα με τις ιώσεις αυτές, όλως τυχαίως, επήλθε και η λεγόμενη οικονομική κρίση που όλοι βλέπουμε εδώ και χρόνια. Παρόλα αυτά ακόμα και η επιστημονική κοινότητα διχάστηκε για την ανάγκη ενός τόσο μαζικού εμβολιασμού-πειράματος. Βέβαια, εδώ να τονίσουμε ότι και οι αρμόδιοι επιστημονικοί φορείς πολλών χωρών βρέθηκαν προ τετελεσμένων γεγονότων μιας και είχε ήδη αποφασιστεί η εφαρμογή των εμβολιασμών, ξεκινώντας από μια μεγάλη διαφήμιση περί της ανάγκης χρήσης των νέων εμβολίων. Εκ των υστέρων, όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο μέρος της σειράς αυτής, υπήρξαν φωνές διαμαρτυρίας τόσο στον ΟΗΕ, όσο και στην ΕΕ, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Δείγμα και αυτό της καλής σχέσης που διατηρούν οι φαρμακευτικές εταιρείες με τις κυβερνήσεις και αρκετούς γιατρούς που προωθούν τα φάρμακα τους.                                                                        Ένα φάρμακο πρέπει να ωφελεί τον άνθρωπο και να λειτουργεί υπέρ του. Το καλύτερο φάρμακο είναι η ίδια η φύση, όπως έχει ήδη προνοηθεί, ώστε να αντιμετωπίζεται η κάθε κατάσταση που παρουσιάζεται στον άνθρωπο. Ο σωστός τρόπος ζωής και η σωστή διατροφή παρέχουν ισχυρά όπλα για την καταπολέμηση αλλά και πρόληψη ασθενειών και φυσικά ιώσεων, έτσι ώστε εν τέλει το φάρμακο και το εμβόλιο να χρησιμοποιείται μόνο εκεί που είναι απαραίτητο, και όχι σαν βασική καταπολέμηση των ασθενειών.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ανθολόγιο Συμβουλών αγίου  Γέροντος Πορφυρίου      (Βίος και Λόγοι, εκδ. Ι. Μ. Χρυσοπηγής Κρήτης)

 

Δέν γίνεσθε ἅγιοι κυνηγώντας τό κακό. Ἀφῆστε τό κακό. Νά κοιτάζετε πρός τόν Χριστό κι Αὐτός θά σᾶς σώσει. Ἀντί νά στέκεσθε ἔξω ἀπό τήν πόρτα καί νά διώχνετε τόν ἐχθρό, περιφρονῆστε τον. Ἔρχεται ἀπό δῶ τό κακό; Δοθεῖτε μά τρόπο ἁπαλό ἀπό ἐκεῖ. Δηλαδή ἔρχεται νά σᾶς προσβάλει τό κακό, δῶστε ἐσεῖς τήν ἐσωτερική σας δύναμη στό καλό, στόν Χριστό. Παρακαλέστε: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Ξέρει ἐκεῖνος πῶς νά σᾶς ἐλεήσει, μέ τί τρόπο. Κι ὅταν γεμίζετε ἀπ’ τό καλό, δέν στρέφεσθε πιά πρός τό κακό. Γίνεσθε μόνοι σας, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, καλοί. Ποῦ νά βρεῖ τόπο τότε τό κακό; Ἐξαφανίζεται!                                             Σᾶς πιάνει φοβία κι ἀπογοήτευση; Στραφεῖτε στόν Χριστό. Ἀγαπῆστε τον ἁπλά, ταπεινά, χωρίς ἀπαίτηση καί θά σᾶς ἀπαλλάξει ὁ Ἴδιος.                                         Νά μή διαλέγετε ἀρνητικούς τρόπους γιά τή διόρθωσή σας. Δέν χρειάζεται οὔτε τόν διάβολο νά φοβάσθε, οὔτε τήν κόλαση, οὔτε τίποτα. Δημιουργοῦν ἀντίδραση. Ἔχω κι ἐγώ μία μικρή πείρα σ’ αὐτά. Ὁ σκοπός δέν εἶναι νά κάθεσθε, νά πλήττετε καί νά σφίγγεσθε, γιά νά βελτιωθεῖτε. Ὁ σκοπός εἶναι νά ζεῖτε, νά μελετᾶτε, νά προσεύχεσθε, νά προχωρᾶτε στήν ἀγάπη, στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, στήν ἀγάπη τῆς Ἐκκλησίας.

 

 

 

Ερμηνεία της θείας Λειτουργίας (11)
                   ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

Αγία αναφορά  (α μέρος)

«Στώμεν καλώς’ στώμεν μετά φόβου. Πρόσχωμεν την αγίαν αναφοράν εν ειρήνη προσφέρειν»,

 

Προτρέπει πάλι ο ιερέας. Δηλαδή: «Ας σταθούμε γερά σε όσα ομολογήσαμε με το «Πιστεύω…», χωρίς να κλονιζόμαστε από τους αιρετικούς. Ας σταθούμε με φόβο, γιατί είναι μεγάλος ο κίνδυνος να πλανηθούμε. Όταν έτσι σταθεροί παραμένουμε στην πίστη, τότε ας προσφέρουμε τα δώρα μας στο Θεό με ειρήνη».
Στο σημείο αυτό οι πιστοί πρέπει να έχουν στο νου τους και τα λόγια του Κυρίου: «Αν προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και θυμηθείς ότι κάποιος κάτι έχει εναντίον σου, συμφιλιώσου πρώτα μαζί του, και μετά έλα να προσφέρεις το δώρο σου» (Ματθ. 5:23 -24).
Αφού λοιπόν ο ιερέας ανυψώσει τις ψυχές και τα φρονήματα των πιστών από τα επίγεια προς τα ουράνια, αρχίζει την ευχαριστήρια προσευχή. Μιμείται έτσι τον πρώτο Ιερέα, το Χριστό, που ευχαρίστησε το Θεό Πατέρα προτού παραδώσει το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας.   

 

 

 

 

 

 

           ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ  

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

Δυο πράγματα κι εσύ ν’ αποφεύγεις: Να μη θεωρείς τον εαυτό σου άξιο για επαίνους και να μη νομίζεις κανέναν κατώτερό σου. Με τον τρόπο αυτό ποτέ δεν θ’ ανάψει μέσα σου ο θυμός για τις προσβολές που σου γίνονται… Το θυμό σου να τον στρέφεις εναντίον του ανθρωποκτόνου διαβόλου, που είναι ο πατέρας του ψεύδους και ο πρόξενος κάθε αμαρτίας. Να είσαι όμως σπλαχνικός με τον αδελφό σου, γιατί αν συνεχίσει ν’ αμαρτάνει, θα παραδοθεί στο αιώνιο πυρ μαζί με το διάβολο. Όπως διαφέρουν οι λέξεις θυμός και οργή, έτσι διαφέρουν και οι σημασίες τους. Θυμός είναι μια έντονη έξαψη κι ένα ξέσπασμα του πάθους. Ενώ οργή είναι μια μόνιμη λύπη και μια διαρκής τάση για εκδίκηση, σαν να φλέγεται η ψυχή από τον πόθο ν’ ανταποδώσει το κακό. Οι άνθρωποι αμαρτάνουν και με τις δυο καταστάσεις. Άλλοτε ορμούν απερίσκεπτα να χτυπήσουν όσους τους προκάλεσαν και άλλοτε καιροφυλακτούν δόλια να εκδικηθούν όσους τους λύπησαν. Εμείς και τα δυο πρέπει να τ’ αποφεύγουμε…

 

 

 

Η τέχνη της αγιογραφίας

                                           

Κωνσταντίνος Πετρίδης                                             

                     

 

Η Ανάσταση του Κυρίου ή η κάθοδος στον Άδη

 

 Η Ανάσταση του Χριστού είναι νίκη κατά του θανάτου. Στον όρθρο του  Μ. Σαββάτου διαβάζουμε: «κατέβηκες στην γη για να σώσεις τον Αδάμ και μη βρίσκοντάς τον εκεί πήγες να τον βρεις μέχρι τον Άδη».  

     

 Για να αγγίξει ο Κύριος την Πτώση  του ανθρώπου μεταβαίνει στον Άδη, εκεί όπου το κακό ζει την τελευταία του απελπισία. Η εικόνα  της Αναστάσεως περιγράφεται και ως κάθοδος εις τον Άδη.

     

 Στην εικόνα της Αναστάσεως έχουμε κάτω από τον αναστημένο Χριστό ένα σκοτεινό σπήλαιο που συμβολίζει τον Άδη. Στον Άδη ο Κύριος αναζητεί τον Αδάμ τον πρώτο από τους θνητούς. Εκεί ακούει την φωνή των  Προφητών του Νώε, του Αβραάμ, του Μωϋσή, του Δανιήλ, του Ιερεμία του Ιωνά.

 

«Από την κοιλιά του Άδη εισάκουσε

 την ικεσία μου Κύριε»

      

Ο αγιογράφος ιστορεί (=περιγράφει με εικόνα) την εις Άδη κάθοδο  έχοντας βαθιά γνώση της ορθοδόξου θεολογίας. Ο ελευθερωτής Χριστός (κατά τον Απόστολο Παύλο) αναγγέλλει το Ευαγγέλιο στους αιχμάλωτους του Άδη. Ο λόγος Του για την σωτηρία γίνεται πράξη.

            Ο Κύριος σπάει τους αιώνιους μοχλούς που κράταγαν γερά τους αιχμαλώτους. Πατάει με τα πόδια Του τις σπασμένες θύρες του Άδη.

         Μέσα στο μαύρο φόντο της εικόνας στο κάτω μέρος της βρίσκεται αλυσοδεμένος ο Άδης. Τα συντρίμμια του παριστάνονται συμβολικά με ένα πλήθος σπασμένων αλυσίδων, κλειδιών, καρφιών κτλ.

            Στο κέντρο της εικόνα εμφανίζεται ο Χριστός σαν κεραυνός λάμποντας από το φως γεμάτος δυναμισμό και ακτινοβολώντας Θείες Ενέργειες. Το πρόσωπό Του κυριαρχεί με τρόπο εξουσιαστικό. Περιστοιχίζεται από μία φωτεινή δόξα  που αποτελείται από ουράνια ημικύκλια που διασχίζονται από την ακτινοβολία Του.           

          Η αήττητη  δύναμη του Σταυρού (η σταυρωμένη αγάπη) χαρακτηρίζει την στάση Του. Με μια δυνατή κίνηση των χεριών Του, αρπάζει από τους τάφους τον Αδάμ και την Εύα (τους πρωτοπλάστους, εκπροσώπους των δύο φύλων του ανθρωπίνου γένους). Έχουν στα πρόσωπά τους ένα αίσθημα ξαφνιασμού και τους ανασταίνει .

      Οι ομάδες των προσώπων που βρίσκονται αριστερά και δεξιά παριστούν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Είναι εκεί οι Δίκαιοι και οι Προφήτες για  συγκεκριμένο λόγο. Ο Δίκαιος Άβελ, ο πρώτος από τους κεκοιμημένους. Οι Προφήτες που προεικονίζουν την τριήμερη κάθοδο του Κυρίου στον Άδη,   ο Νώε στην κιβωτό, ο Ιωνάς στο κήτος,  ο Μωϋσής  μέσα στο καλάθι στον Νείλο, ο Ιερεμίας στον λάκκο των λεόντων κ.α.  Εδώ βρίσκονται οι Βασιλείς  Δαυίδ και Σολομών, προηγούνται δε  από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο που δείχνει τον Σωτήρα (υπήρξε άλλωστε  και ο πρόδρομος του Κυρίου  και στον Άδη). Όλοι αναγνωρίζουν τον Χριστό σαν Σωτήρα τους και το εκφράζουν με την ανάλογη στάση τους.             

       Η εικόνα, μας περιλούζει με χαρά και παραμερίζει  οτιδήποτε μας στενοχωρεί. Βλέποντας δε την ανάσταση και των πρωτοπλάστων μας  του Αδάμ και  της Εύα, ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗ  όπως  την  ομολογούμε στη διακύρηξη της πίστης μας  (το Πιστεύω ) …  προσδοκούμε ανάσταση νεκρών.

 

                   

 

 

 

 

 

 

 

Η Εκκλησιαστική Μουσική της Ανατολής      Επιμέλεια: Δημήτρης Νέντας – Πρωτοψάλτης

 

Άγιον Όρος – Μουσική                                           (Στέλιος Ι. Κοψαχείλης - www.mountathos.gr)

       Μία χώρα υπάρχει στον κόσµο, το Όρος Άθως, είπε ο Βυζαντινός χρονογράφος Γρηγοράς. Το Άγιον Όρος, τόπος στον οποίον ο χρόνος συνετρίβη. Παρελθόν και παρόν συναντώνται εις µίαν υπερκόσµιον πραγµατικότητα, τον Ορθόδοξον Μοναχισµόν. Μεγάλες προσωπικότητες έζησαν εδώ και δηµιουργήσαν ένα λαµπρό µουσικό έργο. Σπάνια χειρόγραφα βρέθηκαν στις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους. Μουσικά όργανα και πρόσωπα εσώθηκαν σε κώδικες και τοιχογραφίες. Στην Αθωνιάδα Σχολή εδίδαξαν σπουδαίοι διδάσκαλοι και ανέδειξαν καλούς µαθητές και αγίους ακόµη.                                                     Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας και της Σωτηρίας η ψαλτική τέχνη κατέγραψε µια µακραίωνη και λαµπρά ιστορία. Πλήθος αγίων και λογίων ασχολήθηκαν µε αυτήν και την επλούτισαν µε την αγάπη τους και την γνώση τους.                                                                                 Τα τάλαντα, και οι κωδωνοκρουσίες µε τους ρυθµικούς ήχους και την γλυκειά µουσική στρέφουν εξ' ολοκλήρου την προσοχή µας στο ευωδιαστό Περιβόλι της Παναγίας, στον πνευµατικό αγιορείτικο φάρο. "Κώδωνας άνω λαµπρόν ηχούντας φέρει πιστούς καλούντας προς Θεού υµνωδίαν" (δίπτυχο ανωνύµου).

Πολλοί Αγιορείται στον αιώνα µας διεκρίθησαν ως µουσικοί και µελοποιοί, ως ιεροψάλται και καθηγηταί της Βυζαντινής µουσικής και Βυζαντινής Τεχνοτροπίας. Αναφέρω τον Μελέτιο Μοναχό Συκιώτη (εκλεκτό καλλιγράφο βυζαντινογράφο και καθηγητή της Βυζαντινής Μουσικής και Βυζαντινής Αγιογραφίας), τους ∆ανιηλαίους και τον παπά Γρηγόρη, τους Θωµάδες, τον Ανδρέα Μοναχό (κατά κόσµον Χαρ. Θεοφιλόπουλο, καθηγητή της Βυζαντινής µουσικής, συγγραφέα και µελοποιό) τέως γραµµατέα της Ιεράς Κοινότητος καθώς και πολλοί άλλοι αφανείς ήρωες, οι οποίοι είναι άξιοι πολλών επαίνων και βραβείων, διότι δια της επιµελούς φιλοπονίας των ετίµησαν και συνεχίζουν να τιµούν το Άγιον Όρος, εµφανίζοντες το "Περιβόλι της Παναγίας" (σύµφωνα µε τον Καισάριο ∆απόντες) ως πηγήν εµπνεύσεως Καλλιτεχνίας. Ανάµεσα στις σύγχρονες µορφές Αγιορειτών ψαλτών γνωστοί είναι οι ιεροµόναχοι Παντελεήµων Αγιαννανίτης (Κάρτσωνας) και Γαβριήλ Καρυώτης (Μακαβός), ο ιεροδιάκονος ∆ιονύσιος Καρυώτης (Φιρφιρής), και ο µοναχός Ιγνάτιος Βατοπεδινός. Στην εκκλησιαστική µουσική πρωτεύοντα ρόλο έχει η µελωδία, διότι αυτή συγκροτεί το ουσιώδες µέρος κάθε µουσικής σύνθεσης, µε ψυχή της τον χρόνο. Τα θρησκευτικά άσµατα των µοναχών προέρχονται από την ευγενή, περιπαθή και συγκινούµενη καρδιά τους. Όπως και η εκκλησία, οι ιεροµόναχοι στο Άγιον Όρος αναλώνονται για να διακονήσουν τον κόσµο εις τύπον Χριστού. Έχουν ως στόχο όχι να αφοµοιωθούν µε τον κόσµο, αλλά να αφοµοιώσουν τον κόσµο παράλληλα φυσικά µε τον ενοποιητικό ρόλο της Εκκλησίας.